Çatı ve Cephe Sistemleri Dergisi 83. Sayı (Kasım-Aralık 2019)

cativecephe.com 32 Çatı & Cephe / Kasım-Aralık 2019 1. GIRIŞ D oğru tasarımı doğru malzeme belirler ve malzeme tercihi “mekanik büyüklükler”, “este- tik kaygılar”, “dayanıklılık”, “maliyet” ve “ihtiyaca göre değişebilecek kişisel parametreler” göz önünde bulundu- rularak gerçekleştirilmelidir. Bina dış kabuğu olan cephe elemanı ve malze- mesinin seçim sürecinde estetik değer ve maliyetin yanı sıra çevresel ilişki de dikkate alınmalıdır. Burada “daya- nıklılık” ölçütü ön plana gelmektedir, “doğru seçim”’in yanında “doğru uygulama” dikkat edilecek diğer konu- lardır. Seçim konusunda atmosferik korozyona dayanıklı çelikler (Weathe- ring Steel, WS), çevresel koşullar uygun ise hizmet ömrü boyunca genellikle bakım gerektirmemesi, farklı uygu- lama ihtiyaçlarına cevap vermesi ve yüzeyinde zaman içinde oluşan koyu kahve-turuncu pas-patina tabakasının estetik açıdan yaşayan bir görünüm sunmasından dolayı mimari çevrede büyük ilgi görmüştür. Bu çalışmada WS çeliklerin tarihçesi, performans değerleri ve bu değerleri geliştirmek için yapılan araştırmaların sonuçlarına yer verilmiştir. Ayrıca, İstanbul ve çev- resindeki bazı örnekler, bu yapıların bulundukları konum ve atmosferik verilere göre kısaca değerlendirilmiştir. 2.ATMOSFERIK KOROZYONA DAYANIKLI ÇELIK TANIMI, NITELIKLERI VE TARIHÇESI ASTM A242 veya ASTM A588 standartlarına uygun WS çelikler yük- sek mukavemetli (akma dayanımı> 275 MPa) düşük alaşımlı çelik grubu- nun (High-Strength Low-Alloy Steel, HSLA) bir üyesidir; Cu, P gibi atmos- ferik dayanımı artıran elementler içer- mektedir. Yalın karbon çeliklerine göre 4-8 kat daha yüksek atmosferik koroz- yon dayanımı sözkonusudur. Bunun temel nedeni ise metal yüzeyin alaşım elementlerinin atmosferik bileşenler ile reaksiyonu sonucunda, agresif korozif etkilerin sözkonusu olmadığı şartlar için, yüzeyde korozyona karşı koru- yucu işlevi olan sıkı bir oksit tabakası oluşması, böylece metalin korozyona karşı korunmasıdır. Çeliğin korozyon dayanımının geliştirilmesi amaçlı ilk deneysel çalış- malarda (1800’ler, Almanya) düşük oranda Cu ilavesinin, asidik ortamdaki demirin korozyon dayanımını önemli oranda arttırdığı görülmüştür. 1900’lu yıllarda özellikle Cu ilavesinin farklı atmosferik şartlarda, demir ve çeliğin Atmosferik Korozyona Dayanıklı Çelik Cephe Panellerinin Çevresel Koşullar Açısından Değerlendirilmesi (*) makale K. CANSU ES Yıldız Teknik Üniversitesi, FBE, Mimarlık Anabilim Dalı, Yapı Programı PROF. DR. Z.CANAN GİRGİN Yıldız Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Yapı Bilgisi Anabilim Dalı (*) Bu makale 9. Ulusal Çatı ve Cephe Konferansı’nda sunulmuştur.