38 ÇATI VE CEPHE • MART-NİSAN / 2025 TEKNİK MAKALE SICAKLIK DÜŞÜRME VE KENTSEL ISI ADASI Artan kentleşme, Kentsel Isı Adası etkisinin (UHI-urban heat island) önemli bir nedenidir. Binaların yüksekliği ve dar sokakların kombinasyonu, yüzey yansımasının artmasına ve ısı radyasyonunun daha güçlü bir şekilde emilmesine neden olur. Bu daralmış sokaklardaki hava moleküllerinin sürtünmesi, şehirlerdeki rüzgar hızını da azaltarak soğutma potansiyelini azaltır. Yağmur suyu genellikle hızlı bir şekilde tahliye edildiğinden ve büyük ölçüde yeraltında kaybolduğundan, buharlaşacak nispeten az su kalır. Ek olarak, şehirlerdeki yeşil alanların azalması, dünya yüzeyinin soğutulmasında en önemli faktörlerden biri olan buharlaşmada bir azalma anlamına gelir. Bu azalmış buharlaşma, gerektiğinde sudan kurtulmak zor olduğu için kentsel iklim üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptir. Isı geceleri daha uzun sürer ve hava kalitesi düşer. Bütün bunlar sağlığımızı etkiler ve aynı zamanda olumsuz ekonomik etkilere sahiptir. Ek yeşillik ve yağmur suyunun yerel olarak tutulması, şehirdeki yüzey sıcaklığını düşürür ve kentsel ada ısısını azaltır. Termal kamera ile yapılan araştırma, güneşli bir yaz gününde, metal çatılı ve cam yan duvarlarla kaplı geleneksel otobüs duraklarının çatılarının 45°C'ye kadar ısındığını ve ulaşım için bekleyen yolcuları termal şok etkisinde bıraktığını göstermiştir. Bitkilerin bulunduğu yüzeyler daha az ısınır ve daha az ısı depolar. Bitkiler suyu buharlaştırır, bu da havanın soğumasına yol açarak daha hoş bir kentsel iklim sağlar. Yeşil çatılı otobüs durakları çatısının yüzey sıcaklığının 7°C - 10°C daha düşük olduğu görülmüştür [16]. Ondugreen sistemi ile kaplı otobüs duraklarındaki yeşil çatıların bir başka yararı da gölge sağlama ve çevreyi serinletme yetenekleridir. Sıcak yaz aylarında, geleneksel otobüs durakları rahatsız edici derecede ısınabilir ve bu da toplu taşıma kullanımını sıkıntılı hale getirebilir. Etrafındaki havanın sıcaklığını düşürerek otobüs duraklarını davetkar ve estetik açıdan hoş mekanlara dönüştüren yeşil çatılı otobüs durakları, kullanıcılara otobüsü beklemek için daha keyifli ve rahatlatıcı bir ortam sağlayabilir. Çekici atmosfer, insanları yalnızca toplu taşımayı tercih etmeye teşvik etmekle kalmaz, aynı zamanda şehir manzarasının genel güzelliğine de katkıda bulunur. Araştırmalar, yeşil alanların insanlar üzerinde sakinleştirici bir etkiye sahip olduğu, stres ve kaygı düzeylerini azaltarak ruh sağlığını iyileştirebileceğini göstermiştir. En son iklim durumu raporlarına göre, günümüzde yağışlar 50 yıl öncesine göre ~%10 oranında artmıştır. Yağıştaki değişim konuma bağlıdır - örneğin, kuzey kesimlerde yağışta en büyük artışı yaşarken, güney ve doğu bölgelerinin çoğu en az değişikliği yaşamıştır. Yağış toplamlarının ortalama değerleri aştığı gün sayısı ve 50mm’yi aşan yağış olayları son on yılda artmıştır. Bu eğilimlerin her ikisi de yağış sıklığı ve yoğunluğunda bir artışa işaret ediyor. Artan yağışların etkilerini incelemek kolay olsa da, aşırı yağışların neden olduğu sel olaylarını izlemek çok daha zordur. Taşkın, nehir akış hızları, yerel toprak türü ve taşkın savunmalarının varlığı dahil (ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere) birçok faktörün bir kombinasyonundan etkilenebilir. Şekil 6. Geleneksel çatılı otobüs durağı termal kamera görüntüsü [16]. Şekil 7. Yeşil çatılı otobüs durağı termal kamera görüntüsü [16]. Şekil 8. Isı adası etkisi ve ısı etkisi adası etkisinin azaltılması [18].
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=