6 makale GiydirmeCepheSistemlerinde Test Metotları Yrd. Doç. Dr. Çiıjdem ÇELiKTEKiN Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Fakültesi 1. Giriş Giydirme cephe üretimi yapan firmalar ya da bu sistemi uygulayan uygulamacılar; binanın su veya hava geçirmez olduğunu, cepheyi oluşturan elemanların düzgün bir şekilde birleştirildiğini, fitillerin uygun şekilde yerleştirildiğini ve yalıtımın doğru yapıldığını düşünürler. Ancak, döşeyen usta veya mimar, sık sık bağlantılar arasındaki kesişimleri çözmeyi en sona bırakır ve bitişik sistemlerin ara bileşenlerinin performansını kontrol etme gereği duymazlar. Bina kullanım ömrü boyunca, oluşabilecek olası hasarlar bu bölgelerde gerçekleşir ve bina için ciddi problemler oluşturabilir. Bu da büyük ölçekli binalarda yeniden yapılması, onarılması mümkün olmayan sonuçlar ve bina kabuğunu tekrar yapmaktan daha büyük maliyet çıkarması gibi sorunlara sebep olabilir. Olası problemlerin oluşumuna baştan engel olabilmek için, bina kabuğunun mevcut iklim koşullarına bağlı olarak nasıl tepki vereceğini değerlendirebilmek amacıyla, sistemin imalat ve uygulaması yapılmadan önce mutlaka çeşitli testlerden geçirilmelidir. Bu testler doğru malzemenin kullanımını ve bağlantının ne kadar doğru olduğunu tespit etmek açısından oldukça önemlidir. 48 ÇATI&CEPHE• OCAK-ŞUBAT /2008 Bir binanın giydirme cephe sistemi için sisteme karar verirken, aslında mantıklı görünen çözüm, özellikle büyük ölçekli projeler için teklif vermeden önce tasarıma uygun olan bir örneğin üzerinde giydirme cephe testlerini yapmaktır. Ancak işi almadan böyle bir maliyet altına girmekten her firma kaçınmaktadır. Üretici firmanın test maliyetini, teklif maliyeti eklemesi durumunda da bina sahibi bu maliyeti ödemekten kaçınır. Bu nedenle genellikle müşteri, bir firma ve o firma sistemine karar verdikten sonra projeye uygun, deney için belli boyutlarda cephenin sürekli tekrar eden bölümünden bir örnek hazırlanıp, uygun testler yapılmaktadır. Ancak testlerde önem verilmeyen ve problem olabilecek iki konu vardır. Birincisi; eğer tasarım bu testlerde başarısızlığa uğrarsa ne olur? İkinci problem de; sahada çalışan ustaların bu işi ne kadar iyi bildiği, ustalık dereceleri ve proje danışmanının cephe konusundaki bilgi düzeyidir. Binadan ya da ısı değişimlerinden kaynaklanan hareketlerin etkisi de göz önünde bulundurulmalıdır. Binalar genleşir, daralır ve hareket eder. Bina bunu hareketli yüklere, rüzgar, deprem, sıcaklık, donma ve diğer güçlere cevap olarak verir. Giydirme cephe elementleri, termal yalıtım, ses yalıtımı su geçirimsizlik, defleksiyon için tolerans ve çeşitli yüklere karşı (termal, rüzgar ve sismik) strüktürel güvenlik sağlayacak şekilde dizayn edilmelidir. Bu kararların ne kadar sağlıklı olduğuna da yapılacak testlerin sonucuna göre karar verilmelidir. Eğer büyük ölçekli bir proje değilse en azından yerinde uygulama sırasında işçiliğin test edilmesi için, yerinde kurulan bir düzenek ile su geçirimsizlik testi yapılabilir. Bu test iki yolla yapılabilmektedir. Birinci yol, yüksek basınçlı suyu yüzeye püskürtmek, ikinci yol ise iç ve dış ortam arasında basınç farkı yaratarak su püskürtmektir. Doğru zamanda, doğru verilen kararlar ve uygulama ile bina kullanım süresince, hem kullanıcı konforu hem de bina sağlığı tehlike altına girmez. Bu nedenle, bir bina için doğru malzeme kararı verilse bile ileride problem olabilecek kritik konular belirlenmeli ve bu konularda nasıl davranış sergileyeceği standart testlerden geçirilerek belirlenmelidir. Bu kritik problemler; binanın bakımı, strüktürel güvenliği ve olası (su, yağmur, hava sızma, yoğuşma, su buharı vs.) konularıdır. Bu problemler, ayrı başlıklarda belirlense de üçü birbirleriyle tamamen ilişkilidir. Birinin başarısız sonuçlarından diğeri de etkilenebilmektedir. Sonuç olarak tüm bu sayılanların bina kullanıma başlanmadan önce kontrol altı-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=