• makale lenmez. Üzerinde suyun tutulmasını kolaylaştıran çeşitli korniş ve profiller bulunması halinde duvar yağıştan daha çok etkilenir. Ancak, rüzgarla itilen yağmur söz konusu olduğunda çıkıntısız bir cephe yüzeyinde de su öncelikle cephe kaplaması tarafından emilir. Boşlukların tamamen suyla dolmasından sonra, bu su derz çatlaklarından yayılarak tehlikeli durum oluşturacak bir konuma gelebilir. Yağmurun uzun süre devam etmemesi halinde yağışı takip eden kuruma döneminde bu su buharlaşarak duvardan uzaklaşabilir. Aksine, yağış döneminin ardından sıcaklığın ani olarak düşmesiyle, emilen su donarak malzemenin parçalanmasına neden olabilir [4]. Bir binanın cephesinde görsel yönden olumsuzluklara neden olan etkenler araştırıldığında; atmosferden yağışlar yoluyla gelen su, zeminden kapilarite yoluyla yükselen su, bina içinden dışına doğru hareket eden su buharının yoğuşması, yanlış kullanmaya bağlı olarak oluşan ıslanmalar gibi sebeplerin olduğu görülmüştür. Yapı cephelerinde hasarayol açan etkenler; yapının oturduğu zemin ile ilgili sebepler, taşıyıcı elemanların hatalı düzenlenmesi, kalitesiz malzeme kullanılması, yapı malzemesi hakkında yetersiz bilgiden kaynaklanan yanlış malzeme seçimi ve yanlış uygulama, sorumluluk eksikliğinden ileri gelen hatalı uygulama, kötü kullanımdan ileri gelen erken bozulmalar şeklinde sıralanabilir. Çalışmada, yapılmakta olan veya yapımı tamamlanmış binalarda cephe ile ilgili görsel yönden olumsuzluklara neden olan sorunlar ve etkenler araştırılmıştır. Tasarım ve Uygulamadan Kaynaklanan Sorunlar Bina yapımı, tasarım aşamasından uygulamanın tamamlanmasına kadar mimarın sorumluluğunda süregelen bütünsel bir süreçtir. Bu sürecin gereği olarak binaya ilişkin her türlü uygulama projesinin ve detaylarının 1/1 ölçeğe kadar uygulama aşamasından önce eksiksiz bir şekilde tamamlanmış olması gerekir. Bu kurallara uyulmadığı zaman, uygulamada ortaya çıkabilecek her türlü sorunun yerinde çözülmesi gibi bir davranış içine girilmekte ve binalar özel54 ÇAT&I CEPH•EKASIM-ARAL2IK00/ 8 likle görsel yönden niteliksiz hale gelmektedir 14]. Bina cephelerinde meydana gelen arızalar ve hataların, yapıların bazı bölgelerinde yoğunlaştığı görülmüştür (Şekil 1). Bu bölgeler balkon parapetleri, pencere altları, teras parapetleridir. Parapetlerde meydana gelen hatalar genellikle, parapetlerin üzerine harpuşta yapılmamasından ve iç kısımların tecrit edilmemesinden veya yetersiz olmasından kaynaklanmaktadır (Şekil 2). Pencere altlarındaki hataların kaynağı ise pencere denizlikleridir. ' . f • ·, _...J -· ~ 1.- ,---- j_ l1; r f" , ... J . ~ - ~- -- - ~-1 Şekil 1. Saçak parapet/erinde bozulmalar ...... ........ • .. ...---. .... Şekil 2. Parapet ve cephede bozulmalar Yapıda Kullanım Sırasında Yapılan Değişiklikler ve Sorunlar Yapının inşaatı sırasında yapılan hatalar; tercih edilen yapı malzemelerinin kalitesiz oluşu, yanlış yapı malzemesi seçimi, uygulamaların hatalı yapılması, oturmadan meydana gelebilecek çatlakların önceden hesap edilmemesi, bölgedeki doğa etkilerinin yeterince düşünülmemesi, yapı sahiplerinin kendi istekleri doğrultusunda yaptıkları değişiklikler gibi nedenlerden dolayı yapılarda hasarlar oluşur. Yapıda kullanım sırasında bina sahipleri istedikleri cepheden pencere açabilmekte, balkonların etrafı kapatılıp mimari projede çizilen cephelerden farklı bir görünüme neden olmaktadırlar (Şekil 3, Şekil 4). Aynı mimari projeye sahip iki bloğun cepheleri görsel yönden farklılıklar göstermektedir. Şekil 3. Cephede sonradan yapılan değişiklik Şekil 4. Pencere ve balkonların durumu Belediyeden temin edilen mimari projelerin planları ve görünüşleri ile uygulamaların farklı olduğu görülmüştür. Mimari projede balkon olan kısımlar bazı bloklarda odaya dahil edilmiş, bazı bloklarda balkon olarak kalmış, pencere yerlerinin ise mimari projeye uygun olmadığı tespit edilmiştir. Suyun etkisi Yağmur alan cephelerin, yağmur suyunu iç hacimlere kadar ilettikleri görülmüştür. Rüzgarla itilen yağmur suyu cepheyi ıslatır, akmasına zaman bulamadan duvar kaplamasında bulunan delik ve boşluklardan itilerek duvar gövdesine ve derzlere girer ve burada sorunların oluşmasına neden olur. Yağmur suyu yapı bünyesine sadece cephenin düşey dış kısmından girmekle kalmaz, suyun duvara girmesi; duvar üzerinde akıntı verilmemiş yatay çıkıntılardan (kornişlerden), pencere damlalıklarının usulüne uygun olmamasından, pencere duvar bağlantılarının yanlış düzenlenmesinden, balkon suları ve yağmur oluklarının detaylarının çözümlenememesinden olur (Şekil 5, Şekil 6). Şekil 5. Yağmur suyu cepheleri bozmuş
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=