A makale ...J ,J 1 \j ( J· t': j~ ~ -1-r ~ ~j ...J...J ...J JJ~ __ri)J ~LJ ~ J ...J j ~ ~J~~J,JI) 1 Jj ...J ~Jj ~) ~J ·o ...J J J \_/ J ~ ]J Y1J~ \ J ...J ,-,. \_/~ ]J .:..) DOÇ. DR.TÜRKAN GÖKSALÖZBALTA Anadolu Üniversitesi, MMF-Mimarlık Bölümü ■ 1 klim değişikliği anlaşmalarının etkisiyle 1990 yılı sonrasında gelişmiş ülkeler co2 emisyonunu azaltma yönünde önlemler almışlardır. Çevre sorunları konusunda bilincin artması ile maliyeti yüksek olmasına karşın temiz enerji kullanımına yönelik yeni teknolojilerin uygulanması gündeme gelmiştir. Böylece güneş enerjisinden elektrik üretimini olanaklı kılan özellikle şebekeye bağlı tipte olmak üzere fotovoltaik uygulamalar yaygınlaşmaya başlamıştır. Almanya ve Hollanda öncelikli olmak üzere pek çok Avrupa ülkesinde, ABD'de, üretim ve uygulamaya öncülük eden Japonya'da da yönelim, kendi enerjisini üretebilen binalar ve yerleşim birimleri tasarlamaktır. Bu bağlamda Almanya' da 100.000, Japonya'da 70.000, ABD'de de 1 milyon PV çatı projesi uygulamalarının devlet desteği verilerek başlatılmış olması dikkat çekmektedir. Çevreye atık vermemesi, ömürlerinin uzun olması, bakım giderlerinin az olması ve gereksinilen güçlerde uygulanabilir olması gibi avantajları nedeniyle fotovoltaik (PV) sistemlerin farklı alanlarda kullanımı söz konusudur. Kırsal kesim elektrifikasyonu, doğayı koruma ve dinlenme alanları, şebekeden uzak çiftlikler, tarım sulaması, su pompalama, ikaz sistemlerinin çalıştırılması, haberleşme ve genel aydınlatma amaçlı olmak üzere uygulama alanı oldukça geniştir. Bu çalışmada bina yüzeylerinde uygulama olanağının giderek artması nedeniyle PVtekonolojisinin gelişimi, mimaride uygulama kriterleri, örnekleri ile birlikte incelenecektir. Fotovoltaik Teknolojisi il• Mimaride Deği,en Yüzeyler Güneş gözeleri (fotovoltaik modüller). güneş enerjisini kullanarak. çevreye zararlı atık vermeden, gürültü olmaksızın, elektrik enerjisi üretebilen düzeneklerdir. [1] lşığı elektriğe dönüştüren aygıtların yapılması önemli ölçüde 20.yy'da gerçekleşmekle birlikte, fotovoltaik etki 1839 yılında fizikçi Becquerel tarafından keşfedilmiştir. Güneş gözesinin temel hammaddesini silisyum oluşturmaktadır; kullanılan malzemelerin çeşitliliği ve işleme tekniğine bağlı olarak değişik renk, boyut ve formda üretilmektedirler. PV yapısına bağlı olarak modüllerde verimlilik teknolojik gelişmelere bağlı olarak artmakta olup, günümüzde yüzde 5-25 arasında değişmektedir [2]. PV-Modüller 1970'1erden sonra özellikle elektrik şebekesinin olmadığı yerlerde, genellikle küçük güçte enerji taleplerini karşılamak amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. Kullanım alanının giderek genişlemesindeki en önemli etmenler, modül verimliliğinin sürekli artması, artan talepten dolayı maliyetteki düşüşler ve enerji çevriminin neden olduğu çevre kirliliğinin tüm doğal yaşamı tehdit eder boyutlara ulaşmasıdır. Güneş gözeleri, modül denen birimler şeklinde kullanıma sunulurlar. Piyasada çeşitli üreticiler tarafından kullanıma sunulan, tek kristal, çok kristal, amorf silisyum esaslı vs. olmak üzere farklı modül tipleri bulunmaktadır. PV-Modüller, • Alüminyum çerçeveli modüller, • Çerçevesiz modüller, • Metal tabanlı modüller, • Çift yüzeyli (cam-cam) modüller şeklinde sınıflandırılabilir. [1] Mimaride çok amaçlı kullanıma olanak sağlayabilmek ve bina kabuğuna entegre edebilmek için detay ve elektro-teknik bağlantılarının çözümleri, modül formu, büyüklüğü ve renk seçiminin tasarım aşamasında dikkate alınması kaçınılmazdır. Coğrafik konum (enlem). topografya, ikÇAT&I CEPH•EMAYIS-HAZIRAN / 2006 43
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=