Bu sorunları en aza indirmek açısından, çatıların, yapımında ve detaylandırılmasında göz önünde bulundurulması gereken özellikler aşağıda belirtilmiştir; Dış ortam etkilerinden yapıyı koruması Üzerine gelen suyun kolayca uzaklaştırılabilmesi için gerekli form ve eğime sahip olması Yapının yeterli iklimsel konfor şartlarını ekonomik olarak sağlaması için gerekli yalıtımları içermesi Kar, rüzgar gibi ilave yüklere karşı taşıyıcı konstrüksiyonun mukavemeti Yangm oluşumuna ve yayılımına karşı direnç gösterebib1esi Kaplama tabakasının altındaki taşıyıcı sistemi koruyacak kabuk mukavemetine sahip olması Herhangi bir sebeple çatı üzerinde yapılacak tamirat ve imalatlar (anten takılınası, baca işlemleri vb.) sırasmda oluşacak insan trafiğine karşı yırtılma ve kırılma direncinin yüksek oın1ası Çatının, bulunduğu bölgenin mimari yapısına uygun olması ve mümkünse katkı yapması Çevrenin bozucu etkilerine karşı özeliklerinin sürdürülebilir olması Tüm bu nitelikleri elde etme maliyetinin kabul edilebilir seviyede olması[3)]. Çatı sistemlerinde kullanılan çatı örtüsünün, yapıyı atmosferik koşullardan korumasının yanında iyi bir ya!Jtım özelliğine de sahip olması esastır. Bir mekanm yılın her döneminde konforunu sağlamak ve ısı kayıplarını en aza indirerek yakıt tüketimini azaltmak üzere, farklı uygulama detaylarına göre farklı özelliklerde ısı yalıtım malzemeleri bulunmaktadır. Çatı yalitımında kullanılacak malzemeler için yangın dayarnmı, kolay uygulanabilirliği, bozulup çürümemesi, asit ve yağmura karşı dirençli oluşu, paslanma, böcek ve mikroorganizmalar tarafından tahrip edilmemesi aranan önemli özelliklerdir. Çatının altyapısı, gerek kullanılan çatı malzemesinin uygulama kalitesini, gerek tüm çatı örtüsünün fonksiyonel ömrünü belirlemekte çok önemli bir yer tutar. Çatının bina yapımına tam uyum sağlaması, eğim ve detayının oluşturulınası çok önemlidir. Bir çatının projelendirilmesi ve inşası aşamalarında göz önünde tutuın1ası gereken altyapı ve uygulama özelliklerinden en önemli parametreler; çatınm eğimi ve uzunluğu, çatı kaplamasının altında hava dolaşımıdır. Kaplama altı ile dış ortam arasındaki ısı farklılığından dolayı oluşan yoğuşma da önemli bir sorundur. Bu sorunun önlenmesi için, uygulama detayları doğru çözülmeli, modüler çatı sisteminin gerekli gördüğü ti.im elemanlar kullanılmalı ve kaplama altında sürekli ve etkin bir havalandırma yaratılarak daima kuru kaın1ası sağlanmalıdır. Çatı kaplamasının fonksiyonelliğine atmosferik koşullar açısından baktığımızda; yağmurun şiddeti, içinde bulundmduğu kimyasal maddelerin aşındırıcı etkisi ve suyun çatı örtüsü arasından sızmasına neden olabilecek şiddetli fırtınalar, önemli faktörlerdir. Bu faktörlere ek olarak çatı üzerine düşen buz parçacıklarının büyüklüğüne ve hızına bağlı olarak dolunun da çatı kaplamasına etkisi vardır. Düşük ve orta şiddette dolu yağışında çatı kaplama malzemesinin yüzeyi bozulabilirken çok şiddetli yağışlarda kaplama elemanın kırı!Jnası dahi söz konusudur. Sadece yağış sırasında değil sonrasında da dolu birikmesi ile çatı üzerinde yüksek ağırlıklı buz kümeleri veya bir takım su sızıntılarının meydana geın1esi de olasıdır. Kar yağışı da, meydana getirdiği önemli olumsuz etkilerle çatı kaplaması için önemli bir unsurdur[S]. Pratikte, bir çatı konstrüksiyonunun gruplandınlmasını zorlaştıracak kadar çok sayıda ara geçiş tipleri mevcuttur. Yapı fiziği açısmdan bakıldığında prensip olarak iki tip çatı vardır. Birincisi, altlarında sıcak hava bulunduran (sıcak çatı) tek kabuklu çatılar, ikincisi ise aralarında dış havaya bağlantısı yapılmış bir hava boşluğu bulunan alt ve üst kabuktan oluşan, iki kabuklu çatılardır. Aradaki hava boşluğu kışın soğuktur (soğuk çatılar). Bu çatıların ana tipleri şematik olarak şekil l 'de gösterilmiştir[ 6]. flQQ tj □□ 1- Soğuk Çatı - Eğik Çatı 2- Soğuk Çatı - Çift Havalandırma Boşluklu Eğik Çatı 3- Sıcak Çatı -Tek Havalandırma Boşluklu Eğik Çatı • 4- Soğuk Çatı - Yürünebilir Alanlı Düz Çatı 5- Soğuk Çatı - Havalandırma Boşluğu Çatı Yapısında Olan Düz Çatı 6- Sıcak Çatı - Havalandırma Boşluğu Olmayan Düz Çatı[7]. Şekil 1. Yapı fiziği açısından çatı çeşitleri 2. İncelenen Çatı Sistemleri Bu ça!Jşmada yukarıda bahsedilen ideal bir çatı teşkilinde gerekli olan hususlara dikkate edilmeden tasarlanan ve uygulaması yapılan dört farklı çatı sisteminde oluşan yapısal hatalar ve bu hataların bazılarında sorunun giderilmesi için gerçekleştirilen iyileştirme çalışmaları incelenmiştir. Yapılan hatalar, sonuçları ve çözüm çahşmalan görsel olarak ortaya konmaya ça!Jşılmıştır. 2. 1. Birinci Örnek Atölye olarak tasarlanan ve bu amaçta kullanılan bina, tuğla dolgu duvarlı, karkas taşıyıcı sisteme ve çelik kafes kirişli çatı konstrüksiyonuna sahiptir. Prefabrik sistemlerde de sıkça kullanılan bu çatı detayı Şekil 2'de gösterildiği gibidir. Tasarım aşamasında çatı, soğuk çatı olarak düşüni.ilı11i.iş1 dış havayla bağlantısı yapılacak bir hava boşluğu bulunacak şekilde çatı arası olarak tasarlanmıştır. Bu çatı detayının ÇATI & CEPHEO• CAK-ŞUBAT/ 2010 43
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=