~ makale Tarihselsüreçtekamu yapısı cephesi: Ulus-Sayıştay ve Ankara Ticaret Odası E. Elif ÖZDEMIR Gazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Mimarlık Bölümü Y. Lisans Öğrencisi Aysu BAŞKAYA Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü Öğretim Üyesi "Cephe binanın yüzüdür, bütünlüğün ifadesini taşır. Cephesiz bir bina, tam olarak yüzsüz bir bina değildir, fakat yaşamsız bir bina olduğundan ifadesiz bir binadır." Scruton, 1979 Yüzey, mimarlık sözlügünde bir cismi uzaydan ayıran dış ve yaygın bölümü olarak tanımlanmaktadır 12]. Bu durumda bir binanın cephelerini onu dış ortamdan sınırlayan yüzeyler olarak tanımlayabilmek olasıdır. Cephelerin bir mimari ürünün en çok yargıya hedef olan kısımları oldugu söylenilebilir. Bu durumda cepheler, yani dış kabuk mimari estetigin de önemli bir bileşenidir 131.Mekanı oluşturan "kabuk", iki farklı durumun, iç ve dış dinamiklerin kesiştigi yer olarak mimarlıgın kendini var kıldıgı önemli bir ara kesittir ve bu çeperdeki biçimlenme bu çalışmada kamu yapıları örneginde, biçimsel ve içeriksel nitelikleri itibari ile irdelenmektedir. Burada, insan ve mekan arasında ilişki kuran "mimari kurgu"; iki grup tanımlama elemanıyla ifade edilmekte, algılanmakta ve yorumlanmaktadır. Bu elemanlar, burada bazı düzenlerin kullanıldıgı "Plastik Biçim" (Salt Biçim) ve ifadeye yönelik olan "Anlamsal Biçim" (Sembolik Biçim) olarak adlandırılmaktadır. A-2 ÇATI & CEPHET• EMMUZ-AGUSTOS / 2006 Plastik Biçim ve Anlamsal ifade Burada bahsedilen plastik biçim, NorbergSchulz'un 14]ifadesiyle pragmatik mekan, yani fiziksel boyutuyla var olan maddesel mekandır. Mimarinin oluşumuna katılan temel ögeler, binanın içinde yapılacak eylemler ve gereklerini ifade eden "işlev", binanın kendisini taşıyabilmesi ve bir boşluk oluşturabilmesi için elemanların çeşitli şekillerde bir araya getirilişini ifade eden 15] "taşıyıcı sistem" binanın biçimlenişini etkileyen en önemli etmenlerdir. Fakat, diger temel öge, binanın ya da inşa edilmiş çevrenin "estetik" boyutu insanın varlık nedenine baglanan en önemli istek (güzellik duyum ve arayışı) ve ondan kaynaklanan yeterlilik boyutudur. Bütün bu ögeleri içine alan bina bütününün insanla ilişkisi ise onun sunum ve insanların zihninde tanımlama aracı olan "biçim" yoluyla kurulmaktadır 11]. Böylece söz konusu işlev dogrultusunda ve teknoloji kullanılarak, eylemlere ve öngörülen hedeflere uygun olarak tasarlanmış sınırlandırılmış boşlukları ifade eden "mekan" ile bu boşlukların sınırlayıcı elemanları durumundaki "yüzey" ve bütün bu boşlukların, yüzeylerin tariflenme ve ifade edilme şekli olan "biçim" mimarinin asıl üç elemanıdır 16]. Bir bina ancak söz konusu bileşenler dogrultusunda bu elemanlara estetik bir duyarlılık "güzellik" kazandırılırsa mimarlık olarak algılanır 17]ve bir yeterlilik düzeyine erişir. Mimaride iyi bir tasarımın sadece hoşa giden biçimler yaratma sorunu olmadıgı, duygusal etkilere sahip mekanların yaratılması gerektigi giderek önem kazanmaktadır. Duygusal etkinligi olan bir mekan, derinlik, genişlik ve yüksekligin yanı sıra başka boyutları da beraberinde getirmektedir. Zira Aydınlı'nın da belirttigi üzere mekan ögeleri, her biri ayrı ayrı, duygusal, anlamsal olarak bir yük taşırlar [8]. Örnegin Hesselgren'in lsveç'te yaptıgı bir çalışmada insanlar egik çatıyı koruyucu bulmuşlardır. Çatının insanlara güven duygusu, koruma hissi dolayısıyla mutluluk verdigi saptanmıştır. Bu örnekte egik çatı, duygusal ola-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=