Şekil 1. Konutun Pasif Sistemle Soğutulması (3) rak sağlanabilir. Doğal havalandırma sağlamanın en iyi yöntemi, yapı içinde hakim rüzgar yönünde bir atrium tasarlamaktır. Bina içine alınan soğuk havanın sirkülasyonu, karşılıklı açılan boşluklar sayesinde sağlanmakta, ısınan hava ise atrium içine alınmaktadır. Burada hava genleşmekte, yükseLnekte ve bu doğal sirkülasyon kulesinden dışarı atılmaktadır (3 ). Aktif Rüzgar Sistemleri Aktif rüzgar sistemlerinden enerji elde edilmesi rüzgar türbinleri ile gerçekleşmektedir. Rüzgar türbinleri, pervane kanatları, güç şaftı ve rüzgarın hareket enerjisini önce mekanik, daha sonra elektrik enerjisine dönüştürecek olan jeneratörden oluşmaktadır. Rüzgar türbinleri pervanenin eksenine göre yatay ve düşey eksenli olmak üzere ikiye ayrılır. Yaygın olarak kullanılan ise yatay eksenli rüzgar türbinleridir. Rüzgar eserek pervanenin kanatlarını döndürmeye başlar. Böylece rüzgarın sahip olduğu kinetik (hareket) enerji, pervane milinin devir hareketi ile hız kazanarak pervaneye bağlı şaftı döndürür. Şaftın dönmesiyle motor içinde hareket oluşur ve motorun çık.ışında oluşan elektrik enerjisi gövdede yer alan jeneratöre aktarılır. Jeneratörden elde edilen elektrik enerjisi akülerde toplanır ya da doğrudan alıcılara ulaştırıLr. Küçük ve orta büyüklükteki rüzgar türbinleri tek bir konut için kuUanıLrlari büyük ölçekli rüzgar türbinleri ise rüzgar PefYane Kanadı Kule OUJUk YUks Hızlı Hızlı Pervan• Şa:ft Şaft Göbegl Şanzır:ıan Şekil 2. Yatay Eksenli Rüzgar Türbini (4) (5) santralleri gibi büyük tesislerde kullanılmaktadır. Küçük ve orta büyüklükteki rüzgar türbinleri, konutların rüzgarı daha çok alan çatılarına ya da arsalarına yerleştirilir. Arsaya yerleştirilı11esi durumunda sistem, konuta toprak yüzeyinden zemin kat ya da ekipmanların konunılandırılacağı bodrum kattan giriş yapar. Çatıya yerleştiriL11esi durumunda ise ekipmanlar çatı arasında konumlandırılırlar. Sistemden elde edilen kullanılmayan fazla elektrik enerjisi, akülerde depolanarak sonradan kullanılabilir. Bu, akülü sistemlerin tercih edilı11e sebebidir (2). Sonuç Son yıllarda yaşanan teknolojik gelişmeler, olumlu etkilerinin yanında çevre kirliljği ve kaynakların tüketiL11esi gibi problemleri de beraberinde getirmiştir. Bu teknolojik gelişmelere paralel olarak artan enerji ihtiyacı ve dünyadaki enerji kaynaklarının hızla tükenmekte olı11ası, fosil yakıtların kullanımından kaynaklanan yüksek karbondioksit oranı ve buna bağlı olarak yaşanan iklin1sel değişiklikler, toplumları her sektörde üretim ve tüketim biçimlerini tekrar gözden geçirmeye yöneltmjştir. Uzun yıllardan beri yaşanan enerji krizi, enerji tüketimini minimuma indirmeyi ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını amaçlayan tasarım yaklaşımının önemini artırnuştır. Yapı sektörü enerji tüketimi konusunda bu sektörler arasında önemli bir paya sahiptir. Özellikle ülkemizde konut sektörünün enerji tüketimindeki payı yüksektir ve bu enerjinin büyük bir kısmı tükenmekte olan fosil yakıtlardan karşılanınaktadır. Bu nedenle enerjinin etkin bir şekilde kullanınu ve böylece tüketin1in azaltılı11ası konutlar için önem taşımaktadır. Konutlar, enerji verimliğini artırmak için gerekli olan fiziksel çevre kontrolünü kendi kendine sağlayan, çevreye karşı duyarL özellikte olmalıdır. Konutların tasarım yaklaşırnında değişen iklin1 şartlarına uyum sağlanması, n1inirnum enerji harcanarak uygun konfor koşullarının elde edilmesi arnaçla1U11alıdır. Enerji üretimi ve kullanırnının çevre üzerindeki olLm1suz etkileriı1İn n1inirnuma indirilı11esi için enerjinin etkin bir şekilde kullanımı ve tasarrufu sağlanmalı, yenilenebilir enerji kaynaklarından hem pasif hem de aktif sistemler aracılığıyla faydalanıın1alıdır. Kaynaklar 1. Erengezgin, Ç., "Enerji Yaşaımn Çekirdeği', İnterteks inşaat 2003 Fuarı, İstanbul, 2003. 2. Uzunali, A., (2003), J\kı.llı Evler Düşünceli midir?~ Yüksek Lisans Tezi, KTÜ, FBE,Trabzon, Türkiye. 3. Esin T, ·y;~pılarda Pasif Tasarım Yöntemleriyle Yenilenebilir Enerji Kullanımı", izolasyon Dünyası Dergisi, Sayı: 61, S: 68-72 4. http://ruzgarenerjisitr.blogspot. com/2008 _ 08_ O1_archive.html S. http://ytarn.marmara.edu.tr/dosya/ Fotovoltaik%20Paneller.bnıp A ÇATI & CEPHE•MART· NİSANI 2011 35
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=