ÇATI & CEPHE • KASIM - ARALIK / 2011 42 makale ve hakim rüzgara karşı yerleştirilmiş dar ve ince uzun bina cepheleridir. Cephede kat yüksekliği de havalandırma sağlamak için genellikle en az üç metre veya daha fazladır. Sıcaknemli iklim bölgesi konut mimarisinin cephe özelliği olan kepenkler, evlerin içini güneşten korur ve pencere açık kaldığı zaman evin içini göstermeden odanın hava almasını sağlar. Bu tip iklim bölgelerinde binanın cephede kolonlar üzerinde yükselmesi ya da zemin katta bazı açıklıklar bırakılması, rüzgarın binaların altından geçerek Şekil 3: Dar ve gölgeli sokak Şekil 4: Zemin katta kolonlar üzerinde yükselen ev binayı soğutmasına olanak verdiği için tercih edilir (Şekil 4). Sıcak-nemli iklim bölgesinde, çatılar da iklime ve yağışlara uygun olacak şekilde eğimli, geniş saçaklı ve hafif tasarlanır. Geniş saçaklar sayesinde ev cephelerinde geniş gölgeli alanlar elde edilebilir. Çatı alaturka kiremit kaplı, beşik veya kırma çatıdır. Nem kontrolü gereksinmesinden dolayı çatılar sürekli havalandırılan, “nefes alan” çatılar şeklinde inşa edilirler [5]. Yapılar, genellikle bölgede kolay bulunan malzemeler olması nedeniyle ahşap ve taş kullanılarak inşa edilir. Sıcak-kuru iklim bölgesi: Kapalı yaşam biçiminin tüm özelliklerini yansıtan sıcak-kuru iklim bölgesi mimarisinde, evlerin iç ve dış cepheleri farklı özellikler gösterir. Avlu cephelerinde taş işçilikleri, derzler, süslemeler, kalker taşları, kapılar, değişik formlardaki pencereler, parmaklıklar, farklı eyvan ve pencere kemerlerine sıkça rastlanır. Sokak cepheleri, zemin katta yüksek ve sağır bir duvardan ibarettir. Zemin kattaki tek açıklık, evlerin görkemli yapılmış, kemerli giriş kapıları, bazen kapıların üstünde yer alan küçük pencereler ve üst kattaki çardak denilen çıkmalardaki pencerelerdir. Sıcak-kuru iklim bölgesinde binaların cephesinde en yaygın olarak kullanılan eleman ise eyvandır. Genelde eyvanlar herhangi iki kapalı mekan arasında bir yarıaçık mekan olarak planlandığı için her zaman güneş ışınımının etkisine karşı korunaklı alanlardır (Şekil 5). Bir diğer yarı-açık eleman ise revaktır. Revaklar da, ev cephesine paralel düzenlenen, üzeri kapalı, bir tarafı kolonlu kemerli geçitlerdir. Bu sayede evin cephesi sürekli serin ve gölgede kalıp güneş ışınımından ve etkisinden korunmuş olur (Şekil 6). Sıcak-kuru iklim bölgesi geleneksel konutlarında, bina kabuğunun termal kütlesinin yüksek olması, gün içindeki yüksek sıcaklığın etkisinin bina kabuğu iç yüzeyine ulaşmasını geciktireceğinden, iç mekanların gün boyunca serin kalmasını sağlar. Bu yüzden yüksek ısı tutucu özellikler sergileyen taş, kerpiç, çamur ve bunların çeşitli kombinasyonları, bu tip iklim bölgelerinde bina kabuğunda kullanılmak üzere öncelikle tercih edilen malzemelerdir. Genellikle taşıyıcı zemin kat duvarları, moloz taş ve iç ve dış yüzleri düzgün kesme ya da kaba yontu, ortası moloz taş olarak inşa edilen sandık duvar tekniği ile yapılmıştır. Sıcak-kuru iklim bölgesi mimarisinde cephe pencereleri genellikle iki sıralı olarak düzenlenŞekil 5: Güneye yönlendirilmiş Eyvan Şekil 6: Sıcak-kuru iklim bölgesinde Revak
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=