Çatı Yapımı-Uygulayıcı Ustalar ve Uygulama Teknikleri İşin başında çatı imalatını yapacak firma veya çatı ustası ile işi tarif eden bir sözleşme yapılmalıdır. Çatılarda çalışacak kişilerin Çatı Sistemleri, Çatı Yapımı ve Teknikleri, Yüksekte Çalışma ve İş Güvenliği konularında eğitimleri ve sertifikaları olmalı, sosyal sigortalar ile ilgili güncel mevzuata uyulmalıdır. Yapılan iş her safhasında çatı konusunda uzman bir teknik eleman tarafından kontrol altında tutulmalıdır. Bu bağlamda çatı konstrüksiyonu ve sistem kaplamalarının yapımı safhasında malzemelerin ölçü, özellikve standartlara uygunluğu devamlı denetlenmeli, rüzgar, deprem bağlantılarının, çatı kaplama montajlarının ürün uygulama kılavuzlarına göre yapılıp yapılmadığına dikkat edilmelidir. Şiddetli rüzgarlı havalarda olduğu gibi depremlerde de sıklıkla rastlanan çatı uçma olaylarının önüne geçilebilmesi için özellikle çatı konstrüksiyonunun bina strüktürüne bağlanmasına özen gösterilmelidir. Teknik Açıdan; Genelde Yapılan Hataların Deprem ile İlişkileri 1. Çatıların genellikle ana taşıyıcı olarak seçilen betonarme malzemeye bağlantılarının, her yönde gelebilecek yükleri alabilecek şekilde çözülerek tasarlanması ve uygulanması gereklidir. Bu bağlantıların sadece çivilerle ve doğru olarak yapılmadığı durumlar, vida ve ankraj sistemlerininkullanılmaması, bu noktalarda zayıflığı ve deprem açısından riskleri oluşturur. Aslında çatıların deprem olmasa bile binada durumları nedeniyle sürekli basınç ve çekmeye çalışması sebebiyle sadece çivilerle yapılan bağlantıların zaten uzun vadede performansının düşmesi söz konusudur. Depremde ise mevcut bina strüktürü ile yatay kuwetler altında kalan bina çatısının bağlantı şekli çok önem arz etmektedir. Depremden oluşan yatay kuwetlerin etkisinin doğru bağlantı malzeme ve biçimleriyle çözülmesi gerekir. 2. Çatının, özellikle ahşap veya çelik olarak seçilen taşıyıcı strüktürün de, eksik bağlantılarla depreme ve hatta normal basınç ve çekme tesirlerini karştlamaya uygun elemanların tasarlanarak çatı taşıyıcı sistemine konmaması önemli bir hatadır. Taşıyıcıların sadece dikey kuwetlere göre tahkik edilmesi ve işin ehli olmayan kişilerle önceden düşünülmeden sadece olası düşey yüklere bakılarak yapılması söz konusudur. Deprem yatay yüklerine yönelik yatay kuvvetleri karşılayan diyagonal (çapraz) bağlantıların çatı, kolon veya makas düzlemlerinde yapılmaması veya eksik olarak yapılması deprem karşısında hasar ve yıkılmalara sebep olmaktadır. 3. Proje gereği çatıların sonlarında özellikle cephe bitişlerinde kalkan duvar yaptlması halinde: kalkan duvarların betonarme kirişlerle tam olarak ana bina taşıyıcı strüktüre, hesaplara uygun bir şekilde bağlantısının yapılması gerekir. Bu bağlantıların çatıda varolabilecek kar yükü gibi deprem sırasında daha kuwetli yüklere dönüşebilen hususları da dikkate alarak bağlantılarının yapılması gerekir. Deprem sırasında kalkan duvarların devrilmesi, en azından sıva parçalarının düşmesi, sık görülen bir durumdur. Bu durumda aşağıda zaten panik halinde olabilen kişilerin üstlerine yıkılarak can kaybına yol açmaktadır. Kalkan duvar hasarları çatının yapımı sırasında normal rüzgar kuwetleri karşısında bile parçalı veya bütün olarak yıkılma şeklinde görülmektedir. Mimarlar bu malzemeleri hafifleştirerek ve doğru montaj uygulayarak, yıkılmayacak şekilde yaparak deprem hasarları ve can güvenliğine dikkat etmelidir. 4. Bacaların boyutlarının, yatay kuwetleri karşılamaya uygun olmayacak ince uzun şekilde dizayn edilmesi bir risktir;bu tür bacalar depremlerde çatı yüzeyi düzleminde kesilmeye müsaittirler.Bu durumda imalatta malzeme olarak betonarme seçilmesi doğru olabilir. Ayrıca soğuk bacalar için önerilen havalandırma baca sistemleri hem hafiftir hem de diğer detaylarla uyumludur. Depremde bacaların ve kalkan duvara bağlı bacaların hasarlarının fazla olmasının nedenleri hesapsız imalat formu, farklı salınım, yatay yükleri almaya uygun olmayan malzemeler olarak belirtilebilir. 5. Bina içlerinebakan aydınlık ve ışıklıklar: Betonarmeye doğru yöntemlerle bağlanmayan ve özellikle üzerinde yük olan çatının yatay hareketinden etkilenerek içe doğru yıkım meydana getirmektedir. 6. Çatıda kullanılan son kat kaplama malzemeleri, imalatçtlarve ÇATIDER tarafından yayınlanan Çatı Sistemleri usullerine ve yatay kuwetlerde akma ve düşmeye uygun nizamda monte edilmelidir. 7. Çatı strüktür elemanlarının duvarlarla bağlanttlarındaki detaylar doğru şekilde çözülmelidir. Çatı bina içinde depremi en çok hisseden kısımdır. Eksik bağlantılar muhakkak zarara sebep verecektir. "- ÇATI& CEPHE•EYLÜL- EKİM /2012 49
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=