gerçekleştirilecek kagir yığma dış duvar tasarımında dikkate alınması gereken ana etmenler ise; duvarı etkileyen faktörler, duvarın fonksiyonları, duvarın dayanıklılığı ve duvarın yapılabilirliği olarak sıralanabilir. 2.1. Kagir Yığma Dış Duvarı Etkileyen Faktörler Kagir yığma dış duvar, iç ortamdan, dış ortamdan ve duvarın kendisinden kaynaklanan çeşitli olaylar, olgular ve özellikleri içeren faktörlerin etkisi altında kalır. Sıcaklık, su ve nem, hava hareketi ve zemin hareketi olmak üzere dört temel grupta toplanabilen bu faktörler, duvar tasarımında önemli parametreleri oluşturur (Tablo 1). Dış Ortamdan Kaynaklanan Faktörler: Dış ortama ilişkin faktörlerin kaynakları; hava durumu veya doğal iklim, olağan olmayan iklim, doğal olaylar, insan yapımı hava durumu ve kirlilik, insanın neden olduğu olaylar olarak sıralanabilir. Burada, kagir yığma dış duvar tasarımının sadece strüktürel faktörleri değil, aynı zamanda madde (hava, su ve nem vb.) ve enerji (sıcaklık, gürültü vb.) faktörlerine ilişkin konuları da içerdiği görülebilir. İç Ortamdan Kaynaklanan Faktörler: İç ortam, kullanılan ve çoğunlukla koşulları oluşturulmuş mekanlardan meydana gelir. Bu mekanlarda ortaya çıkan faktörlerin kaynakları; iç ortamın iyileştirilmesi, doğal olaylar ve insanın neden olduğu olaylar sonucunda ortaya çıkar. İç iklim çeşitlemeleri ve ilişkili sıradışı değerler, hem kagir yığma dış duvarda, hem de dış ortamda oluşan değerlerden daha az veya küçük olma eğilimindedir. Bu durum sadece dış duvarın dış faktör çeşitlemelerinin etkisini uzlaştırmasından dolayı ortaya çıkmaz, ayrıca iç ortamın genellikle madde ve enerji girdileriyle iyileştirilmesinden de kaynaklanır. Kagir yığma dış duvarın istenen performansı başarılı biçimde yerine getirebilmesi, ayırdığı iç ortamın ihtiyaç duyulan her koşulunu sağlayabilmesine bağlıdır. Kagir Yığma Dış Duvardan Kaynaklanan Faktörler: Kagir yığma dış duvara ilişkin faktörler dış duvarda kullanılan bileşen ve malzemelerin yanı sıra bitişikteki eleman, bileşen ve malzemelerden de kaynaklanabilir. Kagir yığma dış duvarı amaca uygun biçimde tasarlayabilmek için duvarın bağımsız ilişkileri kadar, ilgili ortamlarının anlaşılması ve bu konudaki bilgilerin elde edilmesi de gerekir. 2.2. Kagir Yığma Dış Duvarın Fonksiyonları Dış duvarın temel görevleri, iç ortam ile dış ortamı birbirinden ayırmak ve bazı durumlarda binayı taşımaktır. Ancak bu görevleri yerine getirirken yapıda görünen bir yüzey de oluşturur. Bu nedenle bir kagir yığma dış duvar genel olarak üç farklı fonksiyon üstlenebilir; yük taşıma fonksiyonu, çevresel kontrol fonksiyonu, estetik görünüm fonksiyonu. Yük Taşıma Fonksiyonu: İç ve dış ortamdan, yapıdan ve duvarın kendisinden gelen yüklerin tüm strüktürel biçimlerini taşımak, mukavemet göstermek ve iletmek, kagir yığma dış duvarın taşıyıcılık görevidir. Eğer kagir yığma dış duvar veya onun bileşenleri yapı taşıyıcı sisteminin bir parçası ise bu durumda duvar, kendisini etkileyen yüklerin yanı sıra yapı bütününü etkileyen yükleri de taşımakla görevli olur. Taşıyıcı kagir yığma duvarlar, çatı ve döşemelerden gelen düşey ve yatay yükleri taşıyan ve döşeme ve çatı tarafından yatay biçimde desteklenen sürekli düşey elemanlar olarak dikkate alınabilirler. Kagir yığma dış duvarın karşılaması gereken karakteristik yükler; kalıcı düşey yükler (çatı, döşeme ve duvarın öz ağırlıkları), hareketli düşey yükler (eşya, insan, kar gibi döşeme, çatı ve duvarı zaman zaman etkileyen ve yer değiştiren statik yükler), yatay yükler (deprem yükü, rüzgar yükü, toprak itkisi, sıvı yükü) ve diğer yapı yükleri (sıcaklık farkından, farklı oturmalardan, büzülme ve sünmeden ve buzlanmadan oluşan yükler) olarak sınıflandırılabilir. Malzeme doğası gereği kagir yığma duvarların düşey yükleri iletmek için gerekli basınç dayanımı genellikle yeterlidir. Bir kagir yığma duvarın basınç dayanımı; taşıyıcı kagir bileşen türü ve dayanımı, harç ve yatak derzi dayanımı, duvarın plan alanı, duvarın kalınlığı, duvarın narinliği, uygulanan yükün eksantrikliği gibi faktörlere bağlıdır. Kagir bileşenler bireysel olarak yüklere karşı dirençli olsa bile, yatay yükler bir bütün olarak duvara ve duvarların oluşturduğu yapıya hasar verebilir. Kagir yığma duvarın ve yapının dayanımını artırmak için duvarlarda hatıllar ve donatılar kullanılır. Duvar sisteminde, doğru bileşen ve örgü düzeni seçildiğinde ve güçlendirme donatıları kullanıldığında, kagir yığma duvarlar betonarme perde benzeri davranış gösterebilir. Deprem riski olan bölgelerde yapılacak ve yükleri kagir bileşenli taşıyıcı duvarlarla karşılayacak olan yığma yapıların boyutlandırılması ve donatılması, standart ve yönetmeliklerle belirlenmiştir (Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik 2007). Kagir yığma dış duvarın yüklere karşı dayanımı, ÇATI& CEPHE,OCAK- ŞUBAT/ 2013 37
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=