ÇATI & CEPHE • EYLÜL - EKİM / 2013 50 makale Geleneksel Cumalıkızık Konutlarında Cephe Özellikleri ve Günümüzdeki Durum Dr. Z. Sevgen Perker Uludağ Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü 1. GIRIŞ Tarihi kentlerin en önemli kimlik unsurlarından biri geleneksel konutlardır. Bu bakımdan geleneksel konutlar geçmişin günümüze ve yarınlara aktarılabilmesinde büyük önem taşıyan fiziksel çevre elemanlarıdır. Geleneksel konutlar bir yandan üretildikleri ortamın sosyal, kültürel, ekonomik, estetik vb. kültür öğelerinin, diğer yandan ise parsel kullanımı, plan çözümleri, işlevsel özellikleri, cephe kurgusu, yapı malzemesi, yapım tekniği vb. mimari öğelerin anlaşılmasına yönelik önemli bilgiler sunmaktadır. Geleneksel konut; kendisini oluşturan manevi ve maddi kültür unsurlarının bir bütünü olarak algılanmalıdır. Bu bakımdan önemli bir değerdir. Geçmiş değerlerini bilmeyen bir toplumun yeni değerler üretmesi olanaksızdır. Bu bağlamda geleneksel konutların özgün özellikleri ile geçirmekte oldukları değişimlerin akademik bakış açısı ile irdelenmesi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı; örnek bir yerleşkede tarihsel kent kimliğinin önemli unsurları olan geleneksel konut cephelerinin özgün özelliklerinin ve geçirdikleri değişimin irdelenmesinin sağlanmasıdır. Çalışma yöntemi olarak, konu ile ilgili literatür taramasının yapılması ile kavramsal bir altyapı oluşturulmasının ardından alanda örnek yapı cephelerinin incelenmesi benimsenmiştir. Değişimin irdelenmesi için ise önceki yıllarda alanda gerçekleştirilen çalışmalarda elde edilen görsel veriler ile günümüz tespitlerinin karşılaştırılması esas alınmıştır. 2. GELENEKSEL KONUTLARDA CEPHE ÖZELLIKLERI Rapoport konutu; insan ve fiziksel çevre arasındaki etkileşim olarak tanımlamaktadır. Söz konusu tanımlamada insan; dünya görüşü, yaşam biçimi, sosyal, psikolojik, davranışsal, bireysel, toplumsal ve fiziksel gereksinimler ile ifade edilmekte, fiziksel çevre ise iklim, konstrüksiyon, malzeme ve teknoloji gibi bileşenlerden oluşmaktadır. Taylor kültürü; bir toplumun üyesi olarak insanoğlunun öğrendiği ya da kazandığı bilgi, sanat, gelenek – görenek ve benzeri yetenek, beceri ve alışkanlıkları içine alan karmaşık bir bütün olarak tanımlamaktadır. Bu bağlamda konut, kültür / mekân etkileşiminin bir yansıması olmaktadır. Konut ve kültür çalışmalarının sosyal, politik, kültürel ve tarihsel kapsamda ele alınması gerekliliğini savunan Lawrence kültürü normatif kavramlar ve insan davranışlarıyla ilgili süreçler ya da görünen ve görünmeyen kültürel faktörler olarak iki ayrı grupta ele almaktadır. Buradaki normatif kavramlar dünya görüşünü belirleyen ideal bir modelin etik ve estetik prensiplerinden oluşurken, görünen ve görünmeyen kültürel faktörler bireysel ve toplumsal davranışlardan oluşan örüntü haline gelmiş davranışsal süreçlerden meydana gelmektedir. Konut araştırma-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=