60 ÇATI & CEPHE • KASIM - ARALIK / 2013 makale 3. ERCIYES ÜNIVERSITESI SPOR TESISLERINDE ÇATI SORUNLARINA ILIŞKIN BULGULAR Yaz ve kış sıcaklıkları arasında büyük farklar bulunan karasal iklimde (–32,5°C ile + 40,7°C arasında) kullanılan çatı kaplama malzemeleri bu sıcaklık farklarının doğurduğu genleşmeden etkilenmektedir. Bu genleşme metal çatı örtülerinde, özellikle çatı birleşim noktalarında ve detay gerektiren noktalarda, sabit bir strüktür elemanına doğrudan monte edilen durumlarda sorunlar oluşturmaktadır. Bağlı bulunulan sabit elemanın uzama-kısalma miktarı ile çatı örtüsünün uzama kısalma ölçüsünün farkı dolayısıyla çatı örtüsü sabit noktalarda gerilmeyi azaltmak/artırmak için zorlamalar oluşturmaktadır. Bu şekilde tekrarlanan zorlamalar metal malzemede deformasyona ve bağlantı yerlerinde kopmalara neden olmaktadır. İncelenen yapılardan 25. Yıl Kapalı Yüzme Havuzunda üst örtü malzemesi olan metal çatı kaplama sistemlerinde bu sorunu ortadan kaldırmak için bağlantı bölgelerinde yapılan kenet sistemlerinin geniş açıklıklarda yeterli etkinliği gösteremediği görülmüştür (Şekil2). Kenet sistemin farklı bir şekli olan çift kenetin uygulandığı Prof. Dr. Ahmet Bilge Kapalı Spor Salonu üst örtüsünde ise bu deformasyon ve kopmaların olmadığı tespit edilmiştir (Şekil 3). Karasal iklimde örtü elemanlarında rastlanan bir diğer sorun da yoğuşmadır. Dış ortam sıcaklığı ile iç mekân sıcaklığı arasında büyük farkların olduğu dönemlerde gerekli önlemlerin alınmadığı uygulamalarda yoğuşma ve buna bağlı olarak metal korozyonlarına rastlanmıştır. İncelenen yapılardan Kapalı Yüzme Havuzu çatısında bu nedene dayanan korozyonlar tespit edilmiştir. 2005 senesinde inşa edilen yapı, 2008 ve 2010 yıllarında iki kez onarım görmüştür [5]. Yapılan onarımlar sonrasında ise çatı birleşim noktalarında ve örtünün bazı yerlerinde su kaçakları tespit edilmiştir. İlk yatırım maliyeti düşünülerek kaplamanın altında değerlendirilmeyen ısı yalıtım ve buhar kesici katmanların eksikliği daha sonraki yıllarda daha büyük masrafları beraberinde getirmiştir. [5] Kapalı Spor Salonu uygulamasında ise aynı yağış ve rüzgâr etkisinde kalan metal kaplamanın, ısı yalıtımı ve buhar kesici katmanlarla birlikte kullanılması söz konusudur (Şekil4). Çatı örtüsü incelendiğinde uygulanan sistemin karasal iklimde gereken konfor koşullarını sağladığı görülmüştür. 4. SONUÇ ve ÖNERILER Dış ortam ve iç mekân sıcaklıkları arasından önemli farklar bulunan karasal iklim bölgelerinde metal çatı uygulamalarında dikkat edilmesi gereken etkenlerin başında yoğuşma ve genleşme gelmektedir. Metal türevi malzemelerle yapılacak çatı uygulamalarında kaplama altında ısı transferini yavaşlatan ısı yalıtım malzemeleri ile buhar kesici ve dengeleyicilerin kullanılmasının ihmal edilmemesi gerektiği görülmektedir. Çalışılan örnekler üzerinde, metal çatı örtülerinin hızlı ısı transferinin yoğuşmaya ve dolaylı olarak metalin korozyona uğramasına sebep olduğu tespit edilmiştir. Korozyon sonucunda çatı bağlantı noktalarında istenmeyen boşluklar oluşmakta, bu da iç mekândaki konforu olumsuz yönde etkilemektedir. Metal çatı uygulamalarında ısı yalıtım levhaları ile buhar dengeleme ve kesme tabakalarının kullanılmadığı 25. Yıl Kapalı Yüzme Havuzu çatısının kullanıma başlamasından 4 yıl sonra yenilendiği göz önünde bulundurulacak olursa, ilk yatırım maliyetlerini azaltmak için yapılan çatı yalıtım malzemelerinin Şekil 2. 25. Yıl Yüzme Havuzu metal kenet Sistem uygulama detayı Şekil 3. Prof. Dr. Ahmet Bilge metal kenet sistem uygulama detayı Şekil 4. Prof. Dr. Ahmet Bilge çatı uygulama detayı Kenetli Alüminyum Panel Koruyucu Örtü Taşyünü Z Profil Trapez Levha Buhar Kesici
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=