Çatı ve Cephe Sistemleri Dergisi 48. Sayı (Ocak-Şubat 2014)

50 ÇATI & CEPHE • OCAK - ŞUBAT / 2014 makale tasarlanmıştır. Bu sistem ile ister özel, ister ticari amaçlı her türlü açık alanı, kapalı ancak şeffaf mekânlar olarak sık ve işlevsel hale getirmek mümkündür. Bu sistem, panellerin birbirinin üze - rinde hareket ederek açıldığı ve sabit bir modül üzerinde toplandığı çatı örtü sis - temidir. Mahyadan aşağıya açılabildiği gibi, istenildiğinde aşağıdan mahyaya doğru da manüel veya motorlu olarak açılabilmektedir. 3. ÇATI TASARIMINA ETKI EDEN FAKTÖRLER Çatı tasarımına etki eden faktörleri üç ana başlık altında toplamak müm - kündür. Bunlar, - Dış etkenler - Sosyo-kültürel etkenler - Fonksiyon-işlev - Mimari akımlar ya da moda uygulamaların etkisi - Malzemelerin özellikleri ve sağladığı imkânlar, ilgili standartlar - Yasa ve Yönetmeliklerdir. 3.1. Dış Etkenlerin Çatı Tasarımına Etkisi Çatı biçimi ile birlikte bir bina tasa - rımını etkileyen ve yönlendiren, dış etkenlerin en belirleyicisi iklimsel veriler - dir. Diğer etkenler olarak çevreye zararlı kimyasal gaz atıklar, kuş, böcek gibi canlıların varlığı, yuva yapma durum - ları, hakim rüzgarın yönü ve şiddeti, coğrafi konumlanma olarak sayılabilir. İklim, bina tasarımını hem kaba hem de ince yapı açısından etkilediği gibi, çatı biçimlendirme yönünden de etki - lemektedir. Çok sıcak, çok soğuk, çok yağışlı olma gibi bölgesel iklim değiş - kenleri çatı biçimini dik eğimli, az eğimli, teras çatı gibi uygulamalara yönlendirir. Bunların en gözle görüleninden birisi, kar yağışının fazla olduğu yörelerdeki bina çatılarının dik eğimli yapılması - dır. Kar bir bina üzerine etkiyen ciddi bir yüktür; bu nedenle çatı üzerinde birikmesi istenmez ve kendi kendine akmasını sağlayacak bir eğim verilir. Dağ evleri, dağ otelleri tasarımlarında en önemli konudur. 3194 Sayılı İmar Kanunu, “Çatı yapılması gereken yerlerde; çatı meyili yüzde 33’ü geçemez. Bu eğim içeri - sinde kalmak şartıyla çatı şekli serbest - tir. Ancak tek satıhlı çatı yapılamaz” dese de yöresel iklim koşullarına göre, yerel yönetimler farklı uygulama karar - ları alabilmektedirler. Sıcak iklimi olan yörelerde ise teras çatı uygulaması göze çarpar; hatta yazın damda uyurken, düşen vatandaş haberlerine de basında çok sık rastlanır. 3.2. Sosyo-Kültürel Etkilerin Çatı Tasarımına Etkisi Kültür, bir toplumun tarihsel süreç içerisinde ürettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her türlü maddi manevi biri - kimdir ve günlük yaşamdan yeme içmeye, aile yaşamından toplumsal tutum ve davranışlara kadar etkisini gösterir. Bu yansımanın mimaride de etkileri çok fazla olmaktadır. Aslında, zaten mimari yapılar kendileri de birer maddi kültür öğeleridir. Bu nedenle, bina tasarımı yaparken, kullanıcıları bil - mek, onların beklentilerini irdelemek, anlamak ve o istekler doğrultusunda tasarım yapmak, alışkanlıklara cevap vermek, gelenekler, görenekler, örf ve adetler doğrultusunda planlamayı yönlendirmek, mahremiyet anlayışı gibi çok önemli kültürel unsurları yaşanıla - cak mekânlara yansıtmak, kullanımda büyük konfor sağlayacaktır. Geleneksel yerleşimlerde çatılar genellikle eğimli - dir; ama düz çatı, toprak damlar ya da Harran evlerindeki gibi konik çatılar da topraklarımızda görülmüştür. Bodrum evi, hemen tamamı dikdört - gen planı konumunda olup, dış yüzleri sıva üstüne beyaz boyalı, küçük pence - reli, düz çatılı, çatı düzeyinde köşelerde kale burcunu anımsatan kısa çıkıntı - ları olan yapılardır. Aralarında çok az sayıda taşevler de vardır. Taş evlerin çatıları düz değil ama beşik-örtüsü biçi - mindedir. Ayder Yaylası Kula evi