ÇATI & CEPHE • KASIM - ARALIK 2014 24 diyalog - Ahmet Abi, güneşten yararlanarak elektrik üreten paneller varmış, çatılara konuluyormuş, nasıl bir şey bunlar Abi. - Dursun Usta, biz mimarlık eğitimi görürken henüz böyle sistemler yoktu... Ben de yeni yeni bu konulara ait bazı haber ve yazılar okuyorum ama çok da fazla bir bilgim yok. İstersen Cumhur Bey’in odasına bir uğrayalım. O elektronik mühendisi, bu konularda geniş bilgiye sahip... *** - Merhaba Cumhur Bey, Dursun Usta güneşten yararlanarak elektrik üreten paneller konusunda bilgi almak istiyordu, ben de seni tavsiye ettim. Bu konularda biraz bilgi almaya geldik, müsait misiniz? - Buyurun Ahmet Bey, müsaittim. - Cumhur Abi, bu paneller nasıl bir şey, biraz bilgi verir misin? - Dursun Usta, bunlara fotovoltaik paneller deniyor. Güneş pilleri (fotovoltaik piller), yüzeylerine gelen güneş ışığını doğrudan elektrik enerjisine dönüştüren yarı iletken maddelerdir. Güneş pilleri fotovoltaik ilkeye dayalı olarak çalışırlar; yani üzerlerine ışık düştüğü zaman, uçlarında elektrik gerilimi oluşur. Pilin verdiği elektrik enerjisinin kaynağı, yüzeyine gelen güneş enerjisidir. Güneş enerjisi, güneş pilinin yapısına bağlı olarak yüzde 5 ile yüzde 20 arasında bir verimle elektrik enerjisine çevrilebilir. - Desene Cumhur Abi, Türkiye elektrik enerji deposuymuş da haberimiz yokmuş. - Güneşi bol ülkeyiz, bu sistemler yaygınlaşırsa her ev çok ucuza elektrik üretebilir. - Bu sistemler nasıl çalışıyor? - Güç çıkışını artırmak amacıyla çok sayıda güneş pili birbirine paralel ya da seri bağlanarak bir yüzey üzerine monte edilir. Bu yapıya “güneş pili modülü” ya da “fotovoltaik modül” adı verilir. Güç talebine bağlı olarak modüller birbirlerine seri ya da paralel bağlanarak bir kaç watt’tan megawatt’lara kadar sistem oluşturulur. - Toz ve toprak bu panelleri kirletirse ne olacak Cumhur Bey? - Ahmet Bey, o konu biraz sorunlu... Yüzeyin çok az tozlanması bile toplam elektrik akımının azami çıkış gücünü önemli ölçüde azaltabilir. Ayrıca, donatıların üzerine düşebilen kuş pislikleri ve yaprak gibi küçük nesnelerin ortadan kaldırılması da önemlidir. Söz konusu nesneler sadece bazı güneş enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren üniteleri gölgelemekle kalmaz, aynı zamanda üniteler diğer güneş enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren ünitelerin sağladığı enerji ile aşırı ısınmış hale gelebilir ve bu durum her zaman için zarar verebilir. Yine donatının tamamen bir şeylerle karartılmamış olduğundan emin olmak esastır. Küçük bir karartılmış alan bile elektrik akımının azami çıkış gücünü yüzde 50’ye kadar azaltabilir. - Desene Ahmet Abi, sık sık bu panelleri temizlemek gerekecek. - Evet Dursun Usta. - Cumhur Bey, elde edilen enerji hemen kullanılmıyor sanırım, depo edilmesi gerekiyor. - Evet Ahmet Bey... Panellerin oluşturduğu gerilim aküleri şarj eder, akülerle paneller arasında şarjı kontrol eden bir sistem vardır. Bu akülerin şarjının düzgün bir şekilde yapılmasını sağlar. Şarj edilen akülerdeki doğru gerilimi evde kullanabilmemiz için bunun alternatif gerilime çevrilmesi gerekir, bu iş için de gerilim dönüştürücüler kullanılır. Bunlara da piyasada genellikle “İnverter” denir. - Yani bildiğimiz araba aküleri değil mi Abi? - Araba aküleri de kullanılabilir, bu iş için üretilmiş özel aküler de kullanılır. Bunlar daha pahalı ancak daha uzun ömürlüdür. Bunlara “solar aküler” adı veriliyor. - Cumhur Bey, bu akülerin kapasitesi ne kadar olmalı? - Ahmet Bey genellikle akü kapasitesi, ev sahibinin günlük elektrik tüketiminin yaklaşık beş katı olmalıdır. - Cumhur Abi, desene bu iş her çatıcının yapabileceği bir iş değil, çok özel eğitimli ekip gerekiyor bu iş için. - Haklısın Dursun Usta, uygun montaj yapılmadı mı kayıplar çok artar ve kurulan sistemin verimliliği hızla düşer. - Ne yaparsan yap, o işi tekniğine uygun olarak yapmadığın takdirde o işten bir hayır gelmez Dursun Usta. Bu, her işin esasıdır. - Bu işin maliyetleri ne durumda Cumhur Abi? - Değişik fiyatlar var piyasada. Burada esas olan, kuracağın sistemin verimli çalışması ve en azından 4 yıl gibi bir sürede kendini amorti etmesidir. Piyasayı araştıracaksın Dursun Usta. - Çok teşekkür ederiz Cumhur Bey. Biz bu konuda biraz çalışalım, senin de çok vaktini aldık, danışacağımız konular olursa tekrar rahatsız ederiz. - Ahmet Bey her zaman beklerim. Fotovoltaik Elektrik Üreten Paneller DR. ERDENER ILDIZ erdener@ildiz.com.tr
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=