ÇATI & CEPHE • MAYIS - HAZİRAN 2015 34 diyalog - Erdem Bey, şu fotovoltaik güneş panellerinin teknik özellikleri konusunda da biraz bilgi verir misiniz? - Ahmet Bey, biraz şaşıracaksınız ama işin özü, gelip şu deniz kenarlarında bol miktarda bulunan kuma dayanıyor... - Şaka yapmayın Erdem Bey, kumun bu konuyla ne ilgisi var? - Anlatayım da şaka mı, ciddi mi siz karar verin Ahmet Bey... - Güneş pillerinin üretiminde hammadde olarak yarı iletken madde olan ve dünyada bol bulunan silisyum kullanılıyor. Silisyum denilen madde de kumdan başka bir şey değil. Güneş pilleri üretim şekillerine göre çeşitlere ayrılıyor. Monokristal Silikon Hücreli Güneş Pilleri: Siyah ve koyu mavi renktedir. Tek kristalli, yüksek verimli (%20), uzun ömürlü, fakat diğer çeşitlere göre daha pahalıdır. Polikristal Silikon Hücreli Güneş Pilleri: Çoklu-kristal solar hücrelerin yüzeyi mavi renkte olur. Verimlilik kapasitelerinin (%16) maliyete oranı yüksek olduğu için bu tip güneş pilleri en sık üretilen güneş pilleridir. PV sektöründe en çok kullanılan teknolojidir. Kristal yapıları kısmen düzgün olduğu için daha az voltaj taşırlar, yani verimlilik faktörleri biraz daha düşüktür. İmalatları daha kolay ve üretimleri daha ucuzdur. Fotovoltaik sektörde en çok kullanılan teknolojidir. Amorf (Amorphous) İnce Tabaka Güneş Pilleri: Bükülgen özelliktedir. Verimler düşük (%5-8) fakat gölge ortamlarda dahi enerji ürettiklerinden çatılarda kullanımları idealdir. İnce film modüller koyu kırmızı veya koyu kahverengi olur. Düşük malzeme tüketimi ve uygun fiyatları sayesinde geniş yüzeylerin kaplanacağı projelerde tercih edilirler. Parlak gün ışığında verimlilik faktörleri düşüktür, ancak dağınık ışıkta ve daha sıcak iklimlerde pek çok avantajları vardır. CIS (Copper Indium) Güneş Pilleri: Güneş ışığının daha geniş bandını değerlendirme özelliğine sahip olduklarından kapalı-bulutlu havalardaki performansları diğer türlerine göre daha iyidir. Verim yüzde 5 kadardır. Galyum Arsenit (GaAs): Kızılötesi ışınlara aşırı duyarlı bir bileşiktir. CPV sistemlerle verimi yüzde 30’a kadar çıkmaktadır. - Erdem Bey, epeyce çeşit varmış anlaşılan. Bunlarla, kilowattlar mertebesinde elektrik gücü nasıl elde ediliyor? - Bu teknolojilerle elde edilen diyotlar, seri ve paralel bağlanarak istenen gerilim ve güç elde edilebiliyor. - Bir diyotun yaklaşık gücü nedir Erdem Bey? - Bir diyot üzerinde oluşan gerilim yaklaşık 0.6 V’tur. Bunlar seri bağlanarak 12 V, 24 V gibi gerilimler elde edilir. Bir diyotun üzerinden geçen akım ise miliamper (mA) mertebesindedir. Yaklaşık 1 mA akım taşıyabildiğini düşünsek, 1A’lik bir akım elde etmek için 1000 adet diyotu paralel bağlamak gerekir. Anlayacağın, bir diyotun gücü yaklaşık 0.5 mWp diyebiliriz. Bu hesaba göre elde etmek istediğin güce göre ne kadar diyot kullanmak gerektiğini düşün. Çok büyük miktardaki bu diyotlar önceden birleştirilerek fotovoltaik hücreler, bu hücreler de birleştirilerek modüller, modüller de birleştirilerek güneşten elektrik üreten paneller elde edilir. - Erdem Bey, panelleri üretmek de yetmiyor sanırım... Onları da bir dizi halinde birleştirip elektrik üreten bir altyapıyla entegre etmek gerekiyor. - Evet, Ahmet Bey, isterseniz o konulara da başka bir gün değinelim. - İyi olur Erdem Bey, bu konu beni bayağı sardı. Görüşmek üzere hoşcakalın. - İyi günler Ahmet Bey, tekrar görüşmek dileğiyle... Güneşten Elektrik Üreten Sistemlerin Özellikleri DR. ERDENER ILDIZ Elektronik Yüksek Mühendisi Ildızbond Yön. Krl. Bşk. erdener@ildiz.com.tr
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=