• makale Saydam Giydirme Cephelerin •• Taşıyıcı Sistem Ozellikleri Yrd. Doç. Dr. Neslihan ONAT GÜZEL Dokuz Eylül Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü ■ nsanoğlu var olduğu günden beri yaşadığı mekanın konfor anlayışını artırmak ve geliştirmek için çalışmıştır. Önceleri mağara vb. doğal oluşumlardan yararlanan insanlar zamanla bunu geliştirerek kendisine alternatif yaşama alanları oluşturmuştur. Bu oluşumla birlikte yaşam alanlarını dış koşullardan koruyan kabuk kavramı da önem kazanmıştır. Geleneksel yapı örneklerinde, taşıyıcı sistemi oluşturan taş ve ahşap gibi malzemelerin doğrudan yapı kabuğunu biçimlendirdiklerini görmekteyiz. Endüstri devrimiyle birlikte çelik ve camın kullanımının artması cephe kavramına yeni bir anlam kazandırmıştır. Bununla birlikte daha saydam ve geniş cam cepheler ortaya çıkmıştır. Ancak camın güneş karşısında yeterli direnç gösterememesi ve metal malzemenin iletkenliğinin fazla oluşu, mekanların konfor koşulları açısından yeterli değerlerini sağlayamadığını göstermiştir. Yapı kabuğu, yapıların mimari biçimlerinin yanı sıra dış çevre koşulları ve işlevlerine bağlı olarak, bina içinde uygun fiziksel ortamın yaratılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu durum giydirme cephelerin gelişimine neden olmuştur. 20. yüzyılın başlarından itibaren malzeme ve yapı teknolojisinde gerçekleşen gelişmelere paralel olarak ortaya çıkan cam cepheler hafif olmaları, estetik görünüm42 ÇAT&I CEPH•E OCAK-ŞUBAT/ 2007 leri, üretim ve montajlarının kolay olması, dış iklim koşullarına dayanaklıkları nedeniyle kısa zamanda, özellikle yüksek yapılarda vazgeçilmez bir yapı kabuğu haline gelmişlerdir. Şekil 1: Swindon Renault fabrikası Giydirme cepheler; kendi kendini taşıyan, kendi ağırlığını ve rüzgar yükünü taşıyıcı sisteme ayarlanabilir bağlantılar ile ileten, yalıtım ve koruma sağlayan, modüler koordinasyon ilkeleriyle uyum içinde tasarlanan ve yapının dış yüzüne uygulanan, ince, hafif, saydam, yarı saydam veya opak yüzeylerin değişik oranlarda birleşmesinden oluşmuş yapı dış kabuğudur [1]. Bu kabuğun tamamen saydam bir cephe oluşmasını sağlayan sistemlere Transparan ya da Saydam Giydirme Cephe Sistemleri denilmektedir. Transparan cephe kavramı dilimize İngilizce "Transparent Wall" tanımlamasından geçmiştir. Bu cepheler, noktasal bağlantı elemanları ile birleşmiş cam yüzeylerin belirli bir taşıyıcı sisteme bağlanması ile oluşan sistemin yüklerini yapının strüktür sistemine aktarması aracılığıyla çalışırlar. Cam malzemenin cephelerde daha fazla kullanılmaya başlanması ve taşıyıcı olarak potansiyelinin geliştirilmesi ve bilgisayar programları ile yapılan tasarımlar, saydam cephe sistemlerinin gelişmesine olanak sağlamıştır. Saydam cephe sistemleri ilk olarak SO'li yıllarda Pilkington cam firmasının Arup şirketi ile ortak gerçekleştirdiği Farnborough ofis binasında ve Norman Foster ile Pilkington firmasının beraber çalıştıkları Swindon Renault fabrikasında gerçekleştirilmiştir (Şekil 1) . 2. SAYDAM GİYDİRME CEPHELERİN SINIFLANDIRILMASI Tasarımcıların iç mekanı dışa yansıtma istekleri ve camın yapılarda daha fazla kullanılmaya başlanması giydirme cephe sistemlerinde şeffaflığın öne çıkmasını sağlamıştır. Saydam giydirme cepheleri taşıyıcılık açısından aşağıdaki gibi sınıflandırmak mümkündür [2]: 1. Taşıyıcısı çelik profillerden oluşan saydam giydirme cepheler • Pilon taşıyıcılı sistemler
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=