ÇATI & CEPHE • TEMMUZ - AĞUSTOS 2016 51 malzemeleri, sistemin boyutlandırılması ya da detaylandırılması kaynaklı olduğu görülmektedir. Giydirme cephe sistemleri taşıyıcı bileşen, dolgu bileşeni ve sızdırmazlık bileşeni olmak üzere 3 ana bileşenden meydana gelmektedir. Taşıyıcı bileşende su, nem ve aşırı yüklemeden kaynaklanan hasarlar gözlenebilmektedir [8]. Dolgu bileşeninde gözlemlenen hasarlar cam üretimine bağlı hasarlar, ısıl gerilmeler, çeşitli nedenlerle cam kırılması, aşırı rüzgâr nedeniyle panelde kopmalar, cephe formu ve forma uygun olmayan dolgu bileşeni malzemesinin seçimi, camda laminasyon sorunları olarak sıralanabilir (Şekil 3a ve 3b). Sızdırmazlık bileşeninde, zaman içerisinde yaşlanmaya bağlı olarak oluşan hasarlar, UV etkisiyle bozulmaların gözlenmesi ve fitillerin sistemden ayrılması gibi hasarlar da bu grupta gözlemlenen hasarlardır. 2.1.3. Çevresel Etmenlerden Kaynaklanan Hasarlar Bina yüzeyinde yer alan cephe sistemleri yoğun olarak çevresel etmenlerin etkisi altında kalmaktadır (Şekil 4). Örneğin güneşin ısıtıcı etkisi cephe yüzey sıcaklığını arttırarak genleşme ve büzülmeye neden olmakta, UV ışınlarının etkisiyle de cephe bileşenlerinde renk değişimi ya da sızdırmazlık bileşenlerinde bozulmalar gerçekleşmektedir. Şiddetli rüzgârın etkisiyle cephe dolgu bileşenlerinde kopma ya da taşıyıcı bileşenlerinde kırılma gibi hasarlar görülmektedir. Ayrıca depremin etkisiyle oluşan hareketlere cephenin uyum sağlayamaması da hasar oluşturan nedenler arasındadır. Benzer biçimde yoğun çevresel dinamikler (örneğin trafik) yapısal hareketlere neden olabilmektedir. Bu hareketlerin karşılanamadığı durumlarda cephe sistem bileşenlerinde kırılmalar gözlenmektedir. 3. ÖRNEK YAPILARIN CEPHELERİNDE YAPILAN HASAR İNCELEMESİ Çalışma kapsamında 1996-2012 yılları arasında yapılmış olan 29 adet binanın cephe sistemine ait veriler değerlendirilmiştir. İncelenen binaların 11’i iş merkezi, 3’ü otel, 4’ü alışveriş merkezi, 1’i katlı konut binası, 1’i müzik evi, 3’ü fabrika, 1’i banka, 2’si kamu yapısı ve 3 tanesi galeridir. Değerlendirilen yapıların 6’sı panel sistem, 17’si çubuk sistem, 1’i doğrama, 3’ü ışıklık ve 2’si ahşap cephe sistemi ile yapılmıştır. Bina türleri belirtilen yapıların tümünün cephe sistemleri, yapım tarihleri ve hasarlar nedeniyle bakım onarım gerçekleştirilen tarih/tarihler tespit edilmiştir. Çalışma sonuçlarının, sistemlerin kullanım ömrü içerisinde oluşabilecek sorunlar hakkında önemli veriler sağlayacağı düşünülmektedir. Elde edilen bu veriler süreç içerisinde yer alan tüm paydaşların, sistemlerin uzun dönem performansının geliştirilmesine yönelik çeşitli çıkarımlar yapmasına olanak sunmaktadır. 4. GENEL DEĞERLENDİRMELER Çalışma kapsamında incelenen örneklerde tespit edilen hasarların nedenleri süreç, sistem-bileşen ilişkisi ve çevresel etmenler kaynaklı olmak üzere 3 farklı ölçüte göre değerlendirilmiştir. Bununla birlikte farklı giydirme cephe sistemleri arasında karşılaştırma yapılmıştır. Tespit edilen hasarlara bağlı olarak en sık karşılaşılan hasarlar ve bu hasarların etkilediği performans ölçütleri ortaya konulmuştur. 4.1. Sürece Göre Değerlendirme Cephe sistemlerindeki hasarları tasarım, imalat, montaj, kullanım, bakımonarım ve denetim aşamalarından kaynaklı hasarlar olarak değerlendirildiğinde %67’sinin tasarım, %22’sinin kullanım ve %11’inin imalat kaynaklı olduğu tespit edilmiştir (Şekil 5a). Tasarım aşamasından kaynaklanan hasarlar ise kendi içinde değerlendirildiğinde, bu hasarların %59’unun mimari tasarım, %8’inin mühendislik tasarım aşamalarında, %33’ünün de iki aşamadan kaynaklandığı tespit edilmiştir (Şekil 5b). Şekil 3. Lamine camda görülen sorunlar (a), cephe formuna uygun olmayan cam türünün seçilmesi (b) Şekil 4. Cephe sistemine etki eden çevresel etmenler [7].
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=