52 ÇATI & CEPHE • TEMMUZ - AĞUSTOS 2016 makale Şekil 5. Oluştuğu aşamalara göre hasarlar (a) ve tasarım kaynaklı hasarlar (b) Şekil 6. Hasarların sistem-bileşen ilişkisine göre değerlendirilmesi (a), Sistem bileşenlerinde görülen hasarlar (b) ve İncelenen örnekler arasında hasar oranı (c) Şekil 7. Zemin oturması nedeniyle dolgu bileşeninde oluşan hasarlar Şekil 8. Çevresel etmenlerin hasar oluşumuna etkis Şekil 9. Isıl gerilmeler nedeniyle dolgu bileşeninin kırılması (a), güneşin bozucu etkisiyle sızdırmazlık bileşeninin zarar görmesi (b), rüzgârın etkisiyle panellerin sistemden ayılması (c) 4.2. Sistem-Bileşen İlişkisine Göre Değerlendirme Sistem bileşen ölçeğine göre değerlendirilen hasarların %87’sinin cephe ölçeğinde, %13’ünün bina ölçeğinde olduğu belirlenmiştir (Şekil 6a). Bina ölçeğinde gözlemlenen hasarlar, binaya etkiyen kuvvetlerin cephe sistemini etkilemesine bağlı olarak oluşabilmektedir. Örneğin binanın bulunduğu zeminin etkisi ya da bina taşıyıcı sisteminin cephe sistemini etkilemesi sonucunda cephe sisteminde oluşan hasarlar gözlenmiştir (Şekil 7). Değerlendirilen örneklerin %7’sinde taşıyıcı bileşen malzemesi, %29’unda sızdırmazlık bileşen malzemesi ve %64’ünde dolgu bileşeni malzemesi hasarları görülmektedir (Şekil 6b). İncelenen örnekler çubuk ve panel sistem ağırlıklı örnekler olup, bunlara ek olarak ışıklık, doğrama, ahşap cephe sistemi örnekleri de değerlendirilmiştir. Hasarların %59’unun çubuk sistemde, %21’inin panel sistemde, %10’unun ışıklıklarda, %7’sinin ahşap sistemle yapılan cephelerde, %3’ünün de doğramalarda görüldüğü tespit edilmiştir (Şekil 6c). 4.3. Çevresel Etmenlere Göre Değerlendirme Güneş, yağmur, rüzgâr ve depremin cephe sistemi üzerinde etkili olduğu önceki bölümlerde açıklanmıştır. İncelenen örneklerin %71’inden güneşin etkileriyle oluşan çeşitli hasarlar gözlenirken, %29’unda rüzgâr nedeniyle oluşan hasarlara rastlanmıştır (Şekil 9a, 9b ve 9c). Doğrudan yağmur ve depremin neden olduğu hasarlara, değerlendirilen örneklerde rastlanmamıştır (Şekil 8). 5. SONUÇLAR Yapılan analizlere ve sınıflandırmalara bağlı olarak değerlendirilen örneklerde tespit edilen hasarlar değerlen-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=