A makale 3. CEPHELERDE PLAK HALİNDE DOĞAL TAŞ KAPLAMA MALZEMELERİNİN UYGULANMASI ve SORUNLARININ ARAŞTIRILMASI Mermer, traverten ve granitlerin dış cephelerde levha kaplama olarak kullanılması durumunda mimarların ve uygulamacıların dikkat etmeleri gereken hususlar vardır. Kaplanacak duvar yüzeyleri yatay ve düşey olarak düzlem kontrolünden geçirilmelidir. Malzemenin fiziki özelliği dikkate alınarak, boyut ve ankraj yerleri tespit edilip imalatı yapılmalıdır. Genellikle bu tür malzemelerde, ısı farklılığı nedeniyle ± 0,2 mm. genleşme olur. Levhalar dilatasyonlu uygulanmalıdır. Malzemelerin özgül ağırlığı ve levha boyutları dikkate alınarak, paslanmayan ankraj elemanları seçilmelidir. Yatayda taşıyıcı, düşeyde ise kaçmalara engel olabilecek tutucu bağlantılar kullanılmalıdır. Şakülü bozuk duvarlarda; duvar ile kaplama levhası arasındaki boşluklara göre, değişken kesitli ankraj elemanları seçilmelidir. Gevşek malzeme ile oluşturulmuş duvarlara ankraj bağlantısı yapmak sakıncalıdır. Böyle durumlarda, katlar arasındaki kirişlere ankre edilmiş metal profillere, mermer, traverten veya granit plaklar bağlanmalıdır. Doğal taş plak kaplama malzemeleri çinko ile galvanize edilmiş demir, paslanmaz çelik, bakır veya bronz kenetlerle duvarlara tespit edilirler. Plaklar ile duvar arasında 25 cm'lik boşluk kalır. Plak kaplamalar duvara tespit edilmeden duvar yüzünün temizliği ve bakımı yapılıp düzgünlüğü kontrol edilmelidir. Duvara taşıyıcı ve tutucu kenetler ile monte edilen malzemeler, arkalarına hiç harç konmadan kendi kendilerine duracak şekilde asılırlar. Kenedin duvara girdiği kısım duvarın özelliğine göre 515 cm derinlikte olmalıdır. Doğal taş plak kaplamalar dört noktasından asılabilmesini sağlamalıdır. Yapıda kaplama amacıyla kullanılan malzemelerde atmosfer etkilerine ve dona dayanıklılık (dış cephe kaplamalarında), eğilme 48 ÇATI & CEPHE• MART-NiSAN / 2007 Şekil 1: Kamu yapısı cephesindeki doğal taş kaplama harç ile uygulanmıştır. ... • ·ı ' 'I .. Şekil 2: Düşen doğal taş kaplamalar sonradan cepheye vidalarla tutturulmuştur. Şekil 3: Kamuya ait binanın subasman seviyesine kadar doğal taş kaplama kullanılmıştır. mukavemeti ve estetik değerler aranır. Kaplama malzemesi olarak mermer ve travertenlerin yağ, pas, asit ve ateş (800 °C) etkisinden zarar gören bir malzeme olduğu unutulmamalıdır. Bunun yanında, kaplama malzemesi olarak kullanılan malzemelerin fiziksel ve mekanik özellikleri önceden tespit edilmelidir (5). Yapıda doğal taş plak kaplamalar, püskürük, tortul ve başkalaşım taşlarıdır. Doğal taş kaplama malzemelerinde dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibi sıralanabilir; • Kaplama malzemesi olarak seçilecek taş türünün tespitinde taşın dokusuna, damarlarına, aşınma mukavemetine, işlenebilme özelliğine ve estetik görünümüne dikkat edilmelidir. • Genellikle kaplamalar 2-6 cm kalınlıklarda, alçı, çimento harcı, metal kenetlerle yapıdaki yerine uygulanmaktadır. Ancak farklı taş çeşitlerinin bir arada kullanılması sırasında özellikleri birbirine yakın taşlar seçilmelidir. • Aşınma etkisine maruz kısımlarda sert taşlar kullanılmalı veya metal elemanlarla takviye yoluna gidilmelidir (5). Yapılan araştırmada Konya'da kamu veya özel sektöre ait yapıların cephelerde plak halinde doğal taş kaplama malzemelerinin uygulanması ve sorunları incelenmiştir. Yapı cephelerinden ve yakınlarından resimleri çekilerek analiz edilmiştir. Konya'da 1981 yılında tamamlanıp hizmete açılan kamu yapısının cephelerinde kullanılan plak halindeki doğal taş kaplamalar çimento harcı ile yapıştırılmıştır (Şekil 1) . Kısa bir süre sonra yapının cephelerinden düşen doğal taş kaplamalar bina altından geçenleri tehdit eder duruma gelmiştir. Bunun üzerine her bir parça doğal taş kaplama üzerinden dübeller ile taşıyıcı duvara monte etmek zorunda kalmışlardır (Şekil 2) (6). Kamuya ait bilgi işlem merkezi olarak 2004 yılında yapılan binanın subasman seviyesine kadar olan kısmı plak halinde doğal taş kaplama uygulanmıştır (Şekil 3). Uygulamada malzemeler harç ile yapıştırılmıştır. Cepheden plak kaplamalar düşmektedir. L.- 1 Şekil 4: Duvarlarda harç ile yapıştırılan plak kaplamalar düşmektedir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=