Çatı ve Cephe Sistemleri Dergisi 75. Sayı (Temmuz-Ağustos 2018)

cativecephe.com Çatı & Cephe / Temmuz-Ağustos 2018 50 makale tir. Bu farklılıklar nedeniyle kentsel atmosferik ısı adası ve kentsel yüzey ısı adası olarak iki başlıkta ele alınması mümkündür. Yüzey ve atmosferik sıcaklıklar, ara- zinin kullanım alanlarına ve gece-gün- düz olaylarına göre değişiklik göster- mektedir (Şekil 2.2). Geceleri yüzey ve atmosferik sıcaklık değerleri önemli farklılıklar göstermezken, gündüz yüzey ve atmosferik sıcaklık değerleri arasında farklılıklar görülmektedir. Kentsel atmosferik ısı adası, yoğun yapılaşma ve yeşil alanların azalması sonucu ortaya çıkan iklim farklılaşma- larında, kentteki ya da kentin belli bir bölümündeki hava sıcaklığının belir- lenmesi ile ilgili yapılan çalışmaları konu alır. Kentsel atmosferik ısı adası “kentsel örtü tabakası” ve “kentsel sınır tabakası” olarak ayrışabilir. Kentsel Örtü Tabakası, insanların yaşadığı hava tabakasında yer alıp, binaların çatıları ile yer yüzeyi, bina- lar arasında kalan alanlar arasındaki bölgeyi içermektedir [8]. Kentsel sınır tabakası ise kentsel örtü tabakasının üzerinde yer almaktadır. Kentsel yüzey ısı adaları, kentteki yüzey sıcaklıkları ile ilgilidir. Kentsel yüzey malzemelerinin özgül ısı, renkleri, pürüzlülük gibi özellikleri kentsel yüzey ısınmasında etkili olan unsurlardır. Bu çalışmada ele alınan kentsel yüzeyler, bina çatı ve cepheleri kentsel yüzey ısı adaları için önemli etkenlerdir. 3. KENTSEL YÜZEY MALZEMELERİ Doğadaki her malzemenin güneş ışınlarını yansıtma oranı farklı olmak- tadır. Kentsel yüzey malzemelerinin, özgül ısıları ve renkleri kentsel ısınma ve soğumada etkili olan unsurlardır. Yüzeyin rengi, gelen güneş ışınlarını yansıtma ve soğurma özelliğini belirle- yebilmektedir. “Koyu renkteki nesneler, gelen ışınları soğurma eğilimindedir. Bu nedenle de ısınma kapasiteleri yük- sektir. Açık renkli, parlak ve cilalı nes- neler ise koyu renklerin tersine, gelen ışını yansıtma eğilimindedir ve fazla ısınmazlar [10]. Cisimlerin özgül ısıları da sıcak- lık dağılışını etkilemektedir. Birim zamanda, birim hacimde, özgül ısıları farklı cisimlere, aynı enerji verildiğinde, özgül ısısı düşük olan maddenin sıcak- lığı daha fazla artar. Aynı şekilde ısı kaybetme döneminde de özgül ısısı düşük olan maddeler daha fazla ısı kaybederek çabuk soğur. Bu özelliğe bağlı olarak, yeryüzünde yan yana iki yüzeyin farklı sıcaklık şartlarına sahip olduğu görülebilir [10]. Kırsal alan- larda, toprak, taş yüzeylerin düşük özgül ısıya sahip olmaları nedeniyle hızlı ısınma ve soğuma görülmekte- dir. Kentlerde ise asfalt, tuğla, beton gibi malzemelerin yüksek özgül ısıya sahip olması nedeniyle bu alanlarda sıcaklık yavaş artar ve yavaş düşer. Bu nedenle, bu çalışmanın çerçevesini de belirleyen kentsel yüzey malzemeleri önem taşımaktadır. Kent yüzeyinde kullanılan malze- melerin sıcaklığı etkilemesinde termal iletkenlik ve termal yayılım özellikleri bulunmaktadır. “Termal iletkenlik, maddenin kondüksiyon yoluyla enerji transfer etme kapasitesidir. Termal Şekil 2.2. Yüzey ve atmosferik sıcaklık değişimleri Şekil 2.3. Kentsel sınır ve kentsel örtü tabakaları