Çatı ve Cephe Sistemleri Dergisi 75. Sayı (Temmuz-Ağustos 2018)

cativecephe.com Çatı ve Cephe / Temmuz-Ağustos 2018 53 membranlar, EPDM, CSPE, ve PVC olarak çatı yüzeylerine uygulanabilir. Beyaz granüllü bitüm kökenli şin- gıl örtüler de serin membran olarak uygulanabilir. Beyaz granüllü şingılların yüzde 20 ile 30 arasında yansıtıcılıkları mevcuttur [9]. Termodinamik Malzemeler: Termodinamik malzemeler optik özelliklerini iklimsel ya da elektriksel etkiler ile değiştirebilirler (örneğin güneş ışınları ve sıcaklık). Bu tür malzemeler- den oluşmuş bina kabuğu enerji ihti- yaçlarına göre davranış değiştirebilir. Kışın güneş ışınlarını kabul eder, yazın güneş ışınlarını yansıtarak binanın gereğinden fazla ısınmasını engeller. Termodinamik malzemeler kategori- sindeki termokromik malzemeler, çev- relerine renk değiştirerek cevap verirler. Isı arttıkça koyu tonlardan açık tonlara geçerler. Isı azaldıkça bu işlemin tam tersi olur [9]. Hal Değiştiren Malzemeler: HDM’ler, kimyasal özellikleri saye- sinde ısı depolarlar ve ortama tekrar ısı salarlar. Gün içinde sıcaklık artıkça erime noktasına gelen malzeme hal değiştirir ve katıdan sıvı hale dönüşür. Ortam sıcaklığı düştüğünde tekrar hal değiştirerek katı olur. Böylece bu tür malzemeler gün içerisinde enerjiyi bün- yelerinde depolarlar ve soğutma gider- leri üzerinde azaltıcı etki yaparlar [14]. mındadır, yosun ve mantar büyüme- sine engel olmak için kimyasal mad- deler barındırır ve yıkanabilir özellikte olup, kiri yağmurda akıtır [8]. Ayrıca çatı yüzeyinde serin malzemeler ile fotovoltaik güneş panellerinin kulla- nılması, enerji tasarrufu sağlamaktadır (Şekil 4.2). Alüminyum Pigmentli Serin Malzemeler: Alüminyum pigmentler serin çatı performansını artırabilir. Siyah asfalt malzemenin alüminyum pigmentli halinin güneş ışını yansıtıcılığı yüzde 50 olarak ölçülmüştür. Metalik mal- zemelerde yüksek kızıl ötesi yayılma (le) değeri düşüktür. Ayrıca metal mal- zemelerde yansıtıcılık (SR) ve yüksek kızıl ötesi yayılma (Ie) arasında ters orantı vardır. (SR) ne kadar artarsa (Ie) o kadar azalır. Dolayısıyla alümin- yum pigmentler ne kadar fazla ise (SR) o kadar fazladır ve (Ie) azdır. Bu tür malzemeler beyaz kaplamalara göre yıpranmaya karşı daha dayanıklıdır [9]. Şekil 4.3.’te, farklı yansıtma ve yayma oranlarına sahip koyu renkli, metal ve beyaz renkli çatı kaplama malzemeleri ile kaplı çatılarda yüzey sıcaklıklarındaki farklılıklar görülmekte- dir. Sıcak güneşli yaz günlerinde koyu renkli çatı güneş enerjisinin yüzde 5’ini yansıtır ve sıcaklığın yüzde 90’dan faz- lasını yayarlar ve absorbe işlemi (çatı altındaki mekanda) 82 °C’ye kadar ulaşabilir. Metal çatı ise güneş ener- jisinin önemli miktarını yansıtır; 4’te biri civarındaki ısıyı absorbe ederek çatı altındaki mekanda sıcaklık 71°C (160°F)’ye kadar çıkabilir. Beyaz çatıda ise güneş enerjisinin çoğunu yansıtır ve yayabilirler; çatı altındaki mekanda ulaşabilecek en yüksek sıcaklık 49°C (120°F)’dir [8]. Serin Renkli Malzemeler: Yansıtıcılık değerleri yüksek olma- sına karşın, güneşli günlerde beyaz renkli yüzeyler, parlaklık ve kamaşma nedenleriyle göze rahatsızlık verebilir. Bu nedenle açık renkte agregalı şingıl, metal çatı levhaları, yansıtıcı kiremit gibi malzemeler tercih edilebilir. Diğer yandan, geleneksel pigmentlerin yerine geliştirilmiş olan “soğuk pigmentler (cool pigments)” uygulanarak yansı- tıcılık değerleri yüksek yüzeyler elde edilebilir. Serin Membranlar: Serin membranlar sentetik ya da bitüm kökenli olabilir. Beyaz renkli membran malzemelerin yüzde 75 ile 85 yansıtıcılıkları vardır [9]. Serin memb- ranlar, düşük eğimli çatılarda, prefab- rike olarak uygulanabilir. Malzemeler genellikle yapıştırılmış ya da mekanik olarak tüm çatı yüzeyine yapıştırma ya da ısı kaynağı ile sabitlenerek uygu- lanmaktadır [8]. Sentetik kökenli serin Şekil 4.3. Farklı çatı yüzeyleri ve çatı yüzey sıcaklığının yansıması Serin Bitümlü Örtü Serin Metal Çatı