Çatı ve Cephe Sistemleri Dergisi 76. Sayı (Eylül-Ekim 2018)

cativecephe.com Çatı & Cephe / Eylül-Ekim 2018 38 malzeme Günümüzde malzemelerin geri dönüşümü, çevre açısından en önemli faktörlerden birisi olmuştur. Yapılarda kullanılan sandviç panellerin uzun ömrü sayesinde, ortaya çıkan atık miktarları üretim miktarları ile karşılaş- tırıldığında çok azdır. Ayrıca sandviç panel, sökümü dikkatlice yapıldığında tekrar kullanılabilmektedir. Uzun süre kullanılan paneller tekrar kullanım için uygun değilse birkaç farklı geri dönüşüm yöntemi kullanılabilir; fakat eski teknoloji ile üretilen poliüretan malzemeler, ozona zararlı şişirici gaz CFC içermesi nedeniyle malzeme ve hammadde geri dönüşümü için uygun olmayıp, sadece enerji geri dönüşümü için tercih edilmektedir. Sandviç panel metal yüzeylerinin geri dönüşümü ise metal endüstrisinde sıkça tercih edil- mektedir. Poliüretan (PUR), Poliizosiyanürat (PIR), Ekspande Polistren (EPS) ve taş- yünü sandviç panel uygulamalarında tercih edilen iç dolgu çekirdek mal- zemeleridir. PUR, PIR, EPS gibi tüm malzemeler plastik köpük, taşyünü ise inorganik lifli malzeme olarak iki ayrı grupta nitelendirilmektedir. Yapı fizi- ğine uygun mekanik dayanım, yalıtım, yangın performansı ve üretim prosesleri dikkate alınarak doğru kompozit sand- viç panel tercihinde çekirdek malzeme tipi çok önemli rol oynamaktadır. Bu açıdan bakıldığında, malzemelerden beklenen tüm performansların doğru belirlenip, doğru karşılaştırılması ayrıca önem kazanmaktadır. Sandviç panelle- rin çevre ile ilişkisinde kullanılan Türk standardı TS-EN.15804+A1’dir. PUR / PIR (Poliüretan / Poliizosiyanürat) Poliüretan (PUR) ve Poliizosiyanürat (PIR) sandviç panel üretiminde en çok kullanılan plastik köpüklerdir. Genel- likle laminasyonlu hatlarda tercih edi- len bu tip plastik köpüklerin köpürme aşamasında yapışma özelliğinin olması çok ciddi avantajlar sunmaktadır. Son yıllarda kimyasal özellikleri daha da geliştirilerek yangın performansları artı- rılmıştır. Yapılan araştırmalar sonucu eskiden kullanılmakta olan şişirici gaz- ların ozon tabakasını etkilediği tespit edilmiştir. Bu durum karşısında sandviç panel üreticilerinin talebi ile çevre dostu n-pentan şişirici gazlar tercih edilmeye başlanmıştır. PUR ve PIR dolgulu paneller en iyi yalıtım değerine sahip paneller olarak bilinmektedir. PUR dol- gulu paneller TS EN 13501-1’e göre B s2 d0 yanmazlık sınıfındadırlar. Poliizosiyanurat (PIR), PMDI (poli- merik metil difenil izosiyanat) ya da MDI ile poliol arasındaki kimyasal reak- siyon sonucu oluşur ve poliizosiyanu- ratı poliüretandan ayıran, MDI ile poliol bileşenlerinin karışım miktarlarıdır. Yapısındaki farklılık nedeniyle yanabi- lirliği ve duman oluşumu PUR’a göre oldukça düşüktür. TS EN 13501-1’e göre yanmazlık sınıfı B s1 d0’dır. Yan- gın esnasında, alevlerin yayılmasına karşı direnç gösterir ve ateş karşısında erimez. Sadece yangının çıktığı bölge- nin civarındaki paneller hasar görür ve alev ortadan kalktığında kendiliklerin- den sönerler. Taşyünü Taşyünü, volkanik kayaçlardan tedarik edilen minerallerin 1350 °C - 1400 °C’de ergitilerek elyaf haline geti- rilmesi sonucu oluşmaktadır. Taşyünü dolgulu panel, uygulandığı yapılarda ısı ve ses yalıtımı sağlar. Yangına karşı çok dayanıklı ve su iticiliğiyle iyi bir yalıtım malzemesidir. Taşyünü uygulamaları ısı yalıtımı kadar ses yalıtımı konu- sunda da konfor sağlar. Dışardan ya da diğer katlardan gelen sesleri emerek, yapı içerisindeki yaşama veya çalışma konforunu artırır. Yangın dayanımı ve ses yalıtımında mükemmel sonuçlar veren taşyünü, ısı yalıtımında plastik köpüklere nazaran daha düşük yalıtım değerlerine sahiptir. TS EN 13501-1’e göre A1 sınıfındadır, fakat taşyünü ile üretilen sandviç paneller, kullanılan ilave yapıştırıcı sebebiyle A2 s1 d0 sınıfındadır. EPS (Ekspande Polistren) Polistren hammaddesinin, su buharı ile teması sonucu, hammadde granül- lerinin içinde bulunan pentan gazının granülleri şişirmesi ve birbirlerine yapış- tırması sonucu meydana gelmektedir. Sandviç panel uygulamalarında ilave yapıştırıcı kullanılarak metal yüzeylere yapıştırılırlar. Yüzde 100 geri dönü- şümlü bir malzeme olması ve bün- yesinde bulundurduğu malzemelerin atmosfere ve ozon tabakasına zarar vermemesinden ötürü çevre dostu bir malzemedir. Asit ve baz kimyasallara dirençli olmasına karşın baca gazları, metan grubu gazları, benzin grubu, eter, ester ve amin grubu kimyasallara ve güneşin mor ötesi ışınlarına karşı hassastır. TS EN 13501-1’e göre E sınıfındadır. Kaynak: PANELDER