Çatı ve Cephe Sistemleri Dergisi 79. Sayı (Mart-Nisan 2019)

cativecephe.com Çatı ve Cephe / Mart-Nisan 2019 41 3.1. Pencerelerde/Dış Kapılarda Bozulmaya Yol Açan Tasarım Kaynaklı Sorunlar İç ortamla dış ortam arası geçiş, koruma sorunlarını birlikte çözmek amacıyla duvar boşluklarına yerleşti- rilen elemanlardır. Pencerelerin ve dış kapıların temel işlevleri geçiş sağlama, koruma ve yalıtım olarak sayılabilir [7]: Geçiş sağlama: Pencereler ışık geçişi (aydınlatma), hava geçişi (havalan- dırma) ve görüş sağlarken; dış kapılar insan ve eşya geçişi de sağlarlar [7]. Koruma ve yalıtım: Pencereler dış duvarda suya karşı koruma, güneş kontrolü, ısı yalıtımı, ses ve gürültü yalıtımı, görüş kontrolü, hava geçirim- sizliği sağlarken; dış kapılar güvenlik, mahremiyet, yangın korunumu da sağlarlar [7]. Dış kapı ve pencereler kasa, kanat, cam gibi bileşenlerden oluşmasına kar- şın, çalışmada, kasa ve kanat bir arada “çerçeve” olarak tanımlanmıştır. 3.1.1. Cam ile Çerçeve Birleşim Detayı Sorunu Cam ile çerçeve birleşim detayında geçirimsizliğin sağlanamaması bozul- maya neden olabilmektedir (Şekil 3.2). Geçirimsizlik hava, su, ısı, ses gibi dış ortam etkilerinin iç ortama kontrolsüz geçişinin cephe elemanları tarafından kontrolünün sağlanması olarak tanım- lanabilir. Geçirimsizliğin sağlanama- ması ile oluşan kontrolsüz geçişler kul- lanıcı konforunu olumsuz etkileyebilir. Malzemelerin yük taşıma, dayanık- lılık, esneklik, süneklik gibi özellikleri mekanik özellikleri olarak düşünülebilir [5]. Bu bağlamda cephelerde meydana gelen aşınma, rötre, vandallık gibi etki- ler düşey elemanlara etki eden mekanik etkiler olarak sayılabilirler [6]. 3. BİNA CEPHELERİNDE BOZULMAYA YOL AÇAN TASARIM KAYNAKLI SORUNLAR Çalışmada bina cephesi elemanları dış duvar ile dış dış kapı ve pencere olarak belirlenmiştir (Şekil 3.1) [2]. Bu elemanların ve birleşimlerinin tasarım- larında verilen yanlış ve eksik kararlar sonucunda ortaya çıkan sorunlar üç ana başlıkta incelenmiştir. Şekil 2.2. Yıkılan ağacın cephede oluşturduğu bozulma [19]. üzere beş başlıkta incelenmiştir [2]. Bir malzemenin fiziksel özelliği, onun deneylerle ölçülebilen özelliğini (boyut, kütle, hacim, genleşme katsa- yısı, iletkenlik vb.) ifade eder [3]. Fizik- sel etkiler; iklim etkileri (rüzgar, yağış), ısı etkileri, su ve nem etkileri, ses etkisi olarak sayılabilir [2, 4] (Şekil 2.1). Bina cephe elemanlarının ve bile- şenlerinin kimyasal özelliklerinde deği- şime neden olan etkiler, kimyasal etki- ler olarak tanımlanabilir. Bu bağlamda kimyasal etkiler; korozyon, tuzlar, hava etkisi, güneş ışınımı ve yangın etkileri olarak sıralanabilir [2]. Jeolojik olaylar, yer kabuğu hare- ketlerinden kaynaklanan olaylar ola- rak tanımlanabilir. Bina cephelerinde bozulmaya neden olan jeolojik etkiler deprem, toprak kayması, volkanik olay- lar, sel ve tsunami olarak sayılabilir [2]. Biyolojik etkiler ise hayvanların, ağaçların ve diğer bitkilerin, böceklerin, likenlerin, yosunların ve mantarların bina cepheleri üzerindeki bozucu etki- leri olarak incelenebilir [2] (Şekil 2.2). Şekil 2.1. Dış duvar kaplamasında rüzgar etkisi [17] yukarıda. Cephede dolu yağışı etkisiyle kaplamada bozulma örneği [18] aşağıda. Şekil 3.1. Bina cephe sistemini oluşturan elemanlar [2]. Şekil 3.2. Yağmur sızdıran cam ile çerçeve birleşiminde bozulma [20].