Çatı ve Cephe Sistemleri Dergisi 79. Sayı (Mart-Nisan 2019)

cativecephe.com Çatı ve Cephe / Mart-Nisan 2019 43 briket, kerpiç, ahşap, gaz beton blok, beton blok gibi malzemelerin üst üste örülmesi ile oluşturulabilmektedir. Yığma cephe taşıyıcılarında tespit edi- len tasarım sorunları şunlardır: Düşey derzlerin düzensizliği, dayanıksız bağla- yıcı malzeme seçimi, duvar köşesinde sağlam örgü sağlanamaması, standart tuğla kalınlığının oluşturulamaması, taşıyıcıların düşeyde devamsızlığı, taşıyıcıların yatayda devamsızlığı, dış duvarda oluşturulan boşlukların ve çıkmaların fazlalığı, planın simetrik olmayışı, yönetmeliklere uyulmama- sıdır [2, 9] İskelet taşıyıcılar: İskelet taşı- yıcı sistemler, cephenin yatay taşıyıcı bileşenlerinin yükleri düşey taşıyıcılara aktarması ile statik dengenin sağlan- ması prensibine dayanır. İskelet cephe dış duvar taşıyıcıları ahşap ve hafif çelik olarak üretilebilmektedir. İskelet cephe taşıyıcılarında karşılaşılan tasa- rım sorunları şunlardır: Ahşabı suya ve neme karşı koruma sorunu, dikmeler arası boşlukların standart ölçülerden fazla olması, dış kapı ile pencere boş- luklarını oluştururken yanal destek kullanılmaması, dikmelerin ve panel- lerin gelişigüzel yerleştirilmesi, yangın yalıtımının yetersizliği, ahşap cinsinin seçimine dikkat edilmemesi, korozyona karşı önlem alınmaması, yangın yönet- meliklerine uyulmaması, birleşimlerin hatalı detaylandırılmasıdır [2,10]. Perde taşıyıcılar: Dış duvar- larda kullanılabilecek perde taşıyıcılar, yerinde dökme beton perde ve önüre- timli panel duvar olarak sayılabilir. Bu taşıyıcıların yüzeyleri geniş, kalınlıkları ise azdır. Gerilmeler strüktür kesitinin orta bölgesine paraleldir [1]. Yerinde dökme beton perde taşı- yıcılara tünel kalıp sistemle üretilen cephe taşıyıcıları örnek gösterilebilir. Bu taşıyıcılarda karşılaşılan sorunlar: Isı yalıtımı sorunları, ses yalıtımı sorunları, cephede tekdüzeliktir [11] (Şekil 3.6). Prefabrike betonda karşılaşılan tasarım sorunları: Donatı konumlan- dırması, paslanmaya karşı önlem, yivli duvarlarda kirlenme, birleşimlerde su geçirimidir [10]. 3.2.2. Dış Kaplama Katmanı Dış duvarın atmosfere temas eden yüzeyidir. Bu nedenle mimari kon- septi yansıtan, insanlar için güvenli, dış etkilere karşı sağlam, alt katmanları koruyucu olmalıdır. Karşılaşılan tasarım sorunları şöyledir [10] [3]: - Hatalı renk seçimi, koyu renklerin ısıyı absorbe ederek genleşmesi sorunu. - Sıva kalınlığının yetersizliği (Şekil 3.7), düşük darbe dayanımı. - Genleşme payının eksikliği, malze- melerin hatalı entegrasyonu. - Tespit malzemesinin paslanması, hatalı tespit malzemesi seçimi. - Prefabrike duvar kaplama panelle- rinde geçirim sorunları, birleşimlerin hassas ölçülendirilmemesi. - Yönetmeliklere uyulmaması, yanıcı malzeme seçimi. - Giydirme cephelerde: cephe for- muna uygun olmayan kaplama veya dolgu malzemesi seçimi, rüz- gar yükünü hesaba katmama, sis- temin boyutlandırılmasında hatalar, genleşme derzinin eksikliği sonucu bozulmalar, su ve nem sızması sonucu bozulmalar, güneş etkisiyle bozulmalar, fazla yansıtıcı yüzey yapılarak güneşli havalarda çev- redeki yapılara ve insanlara zarar verilmesi, kaplamanın yağmur sula- rını ve havadaki kiri, tozu tutarak kirlenmesi olarak sayılabilir. 3.2.3. İç Kaplama Katmanı Dış duvarın iç ortamdaki bitirme yüzeyinin oluşturduğu katmandır. Bu katmanda tasarım sorunları şöyledir [10] [2]: - Islak hacimde sızıntılar: Islak hacim- lerde, tesisattan sızan sular iç kapla- mada kabarma, dökülme, küflenme, soyulma benzeri su ve nem kaynaklı bozulmalar oluşturabilirler. - Farklı karakterdeki kaplama malze- melerinin hatalı detaylandırılması: Kimyasal özellikleri, genleşme kat- sayıları dikkate alınmadan seçilen malzemeler. - Nem önlemlerinin yetersizliği: İç Şekil 3.5. Ekim 2011’de meydana gelen Van Depremi sonrası yığma konut yapısının cephesinde farklı büyüklükte çatlaklar oluştuğu gözlemlenmiştir [22]. Şekil 3.6. Tünel kalıp uygulaması ile oluşturulan tekdüze cepheler(a) ile önüretimli cephe panellerinin tekdüzeliğe etkisi (b) [11]. Şekil 3.7. Sıvada çatlak oluşumu [2].