muna da yansımaktadır. Bu tür yapılarda her türlü form ve özel detay farklılık ve prestij amaçlı olarak abartılı şekilde kullanılmaktadır. Az yağış alan sıcak iklim bölgelerinde eğimi kırk dereceyi aşan çatılara rastlanıldığı gibi bazen soğuk bölgelerde teras çatı uygulamaları görülmektedir. Dolayısıyla tasarımcı etkileyici bir form yakalamak adına maliyet ve malzeme kullanım ömrü açısından önerilmeyen detaylar kullanabilmektedir. Bu nedenle bu tür "dekoratif "uygulamalar" için genel önerilerde bulunmak doğru değildir ve arzulanan tek ve kendine özgü bir tasarımlar oluşturabilmektir. Şekil 5: Çatının yapı ve çevre ile uyumu 2. Taşıyıcı sistemi: Çatı taşıyıcı sistemleri: • Betonarme • Çelik • Ahşap • Kompozit olarak sınıflanabilir. Çatı taşıyıcı sistemi klasik çatı yapıları ve şekilleri açısından belirleyici rol oynamamaktadır. Yalnızca prestij yapılarında, bazı özel tasarımların uygulanabilmesini mümkün kılması açısında çelik taşıyıcılı çatılar tercih edilebilir. Ahşap yapı malzemesi bu tür tasarımlara uygun olmasına rağmen doğadan elde edilen kıymetli bir malzeme olması bakımından ülkemizde taşıyıcı sistemde fazla kullanılmamalıdır. 3. İmar sınırlamaları: • Çatı piyesi uygulamaları, • Çatı parapet ve gizli dere uygulamaları • Teras uygulamaları Şehircilik ve yapının çevreye uygunluk ve iklimsel şartlara uyum bakımından farklı bölgeler için imar kuralları farklı tip çatılara izin verir. Mimar, bu tür kurallara bağlı kalmak durumunda olduğu için çatı oluşumunda özellikle saçak, oluk ve alın bölgeEtekprofili Kelepçe Dere aksesuarı Şekil 6: Dere detayı lerinde farklı süsleme arayışları sergileyebilir. Çatı fonksiyonlarından her durumda olduğu gibi taviz verilmemelidir. 4. İklimsel bölgeye bağlı faktörler • Soğuk bölgeler • Sıcak bölgeler • Yağışlı ve nemli bölgeler İklimsel bölge farklılıkları çatı formunda eğim miktarında değişiklikler şeklinde form oluşumuna etki ederken, özellikle alt çatı detayında yer alan izolasyon katmanlarında ve dere-oluk detaylarında farklı malzeme ve boyutlar açısından farklılıklar olmalıdır. Doğal olarak sıcak ve soğuk bölgelerde ısı ve su yalıtım katmanı ısıl direnci mümkün olduğunca yüksek malzemelerden oluşmalıdır. Yağışlı ve nemli bölgelerde yalıtım katmanına ek olarak, katmanın sıcak tarafına buhar dengeleyici ve kesici tabakanın detayda mutlaka yer alması gerekir. Ayrıca sızıntı ihtimali yüksek olan kenar, saçak ve gizli dere yalıtım bitimlerinde yapıştırmak ve çakılmak ve benzeri güvenli detaylar kullanılmalıdır. Sonuç Çatılar, yapıların tasarımına görsel katkıları, kullanıcılara ise yeterli iklimsel konfor şartları, keyifli çatı arası mekanları ve manzara terasları sağlamaları açısından en önemli yapı öğelerinden sayılmaktadır. Çatıları estetik ve yaşanabilir kılan, mevcut gelişmiş malzeme teknolojisinin olanak verdiği detay ve elemanlardır. Ülkemiz yapı sektörü, çatı konusunda her türlü form ve fonksiyon isteklerine cevap Dere aksesuarı . • d .. Gizli dere detayı verebilecek malzemeleri sağlayabilecek yapıya sahiptir. Bu bağlamda önemli olan doğru malzeme ve detayların kullanımı konusunda mimar ve uygulayıcıları bilgilendirirken, kullanıcıları da bilinçlendirmektir. Mimar, çatıyı form ve aksesuarları ile yapı mimarisine çok önemli katkı sağlayan bir yapı öğesi olarak kullanmaktan kaçınmamalı ve tasarım kararlarının verilmesi sürecinde teknik detayların doğru oluşturulması açısından kullanıcıyı yönlendirici bir rol oynamalıdır. Bunlara ek olarak çatı malzemesi üreten ve pazarlayan firmaların, çatının daha çok algılandığı, dolayısıyla büyük oranda mimariye katıldığı yapılarda kullanmak üzere farklı çatı aksesuarları alternatifleri sunmalıdır. Bu şekilde elde edilecek tasarım zenginliği ile fonksiyonlardan taviz vermeden istenen estetik gereksinimler uygun maliyetlerle elde edilebilir. ,,. Kaynaklar 1 Toydemir, N., Bulut, Ü., (2004). "Çatılar", Yapı Yayın, İstanbul, Türkiye. 2. Scharff R., Kennedy T., (2000). "Roofing Handbook", McGraw-Hill, NY,USA. 3. Bennett, F., Pinion, A., (2000). "Roof Slating and Tiling", Caxton Publishing Ltd, London, England. 4. Mostaedi, A., (2003). "Roofs", C. Broto & J. Minguet, Barcelona, Spain. ÇAT&I CEPH•EMAYIS-HAZIRAN / 2007 55
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=