Çatı ve Cephe Sistemleri Dergisi 83. Sayı (Kasım-Aralık 2019)

cativecephe.com Çatı ve Cephe / Kasım-Aralık 2019 21 Sorunlar kaynak kaybı... “İTÜ Mimarlık Fakültesi’nde görev alan bir öğretim üyesi olarak mesai- min bir kısmını söz konusu biyoreak- tör sistemlerin geliştirilmesi gibi Ar-Ge konularına harcarken, diğer bir kısmını da halâ cephe sistemlerinde oluşan hasarları, bu hasarlara neden olan kusurları ortaya koyan teknik raporlar yazarak harcıyorum. Türkiye’de cephe sektöründe çok iyi işler yapılmasına rağmen çoğu kötü işlerin de yapıldığını görebiliyoruz; cephe sisteminin yanlış tasarlandığına, yanlış yapım yöntem- leri ve yanlış malzeme uygulandığına, yanlış kullanıldığına, bakım-onarımla ilgili hiç çalışma yapılmadığına da şahit oluyoruz. Bu sorunlar hem ülke düze- yinde hem de kişisel düzeyde büyük bir kaynak kaybı...” Hasar oluşumunun çeşitli nedenleri bulunuyor “Cephe sistemlerindeki kusurları tespit etmek amacıyla çalışmaya baş- ladığım 2000’li yıllardan beri gördükle- rim beni hep şaşırtıyor. Kusur ve dola- yısıyla hasar oluşumunun çok çeşitli nedenleri var... Yanlış mimari tasarım bunlardan biri... Mimarın, tasarladığı cephe sisteminin yapısal tasarım, imalat ve montajına ilişkin teknolojik olanaklara dair bilgisi olmalı; veya bu bilgilere sahip kişilerle ortak çalışmalı ve ortak mimari-yapısal tasarım yürü- tülmeli... Şu anda hazırladığım bir tek- nik raporda ele aldığım sorun, her biri çok katlı ondan fazla blok içeren bir yerleşimde, binaların cephe sisteminde tek bir bileşenin sisteme dahil edilme- miş olması nedeniyle tüm binalarda dış ortamdan iç ortama cephe sisteminden yağmur suyu geçişi olması... Burada sorun, mimari-yapısal tasarımın yanlış olması ve tasarım sürecinin de yanlış yürütülmesi... Bir diğer neden de hatalı yapım... Doğru mimari-yapısal tasa- rıma rağmen hatalı yapım nedeniyle oluşan birçok kusur ve hasar örneği var. Hatalı yapım nedeniyle cephe kaplama malzemesinin veya çubuk, panel cephe bileşenlerinin düşmesi en sık görülen problemlerden birisi. Bu konuda son günlerde birisi özel bir okul, diğeri yüksek katlı bir ofis binasında olmak üzere iki ciddi örnek yaşadık. Şans eseri yaralanma ve can kaybı olmadı. Hem yanlış tasarım hem hatalı yapım nedeniyle oluşan hasarlar da var. Son incelediğim beş katlı bir ofis binasında, yağmur suyu iç ortama kadar giriyor ve rüzgar estiğinde ciddi bir ses problemi yaratıyordu; ki prob- lemi tespit için uzman olmaya bile gerek yoktu. Yani bakıldığında cephe sistemini oluşturan bileşenlerin nasıl yanlış tasarlandığı ve yapıldığı kolay- lıkla anlaşılabilirdi. Ayrıca, işveren kay- naklı kusur dediğim hasar örnekleri de var. İşveren doğru tasarım ve yapımı olan sistemler yerine daha düşük mali- yetli olması nedeniyle yanlış sistemleri de seçebiliyor...” Muazzam bir boşluk var “Hasar ve kusurları önlemek için neler yapılması gerektiği konusunda çalışmalar yapılıyor fakat asıl bunların dışında da bazı şeyler var... Üç dok- tora öğrencimden birisi, İstanbul iklim şartları altında bitkilendirilmiş cephe sistemlerinin ısıl konforunu ortaya koyan bir çalışma yürüttü. Enerji kazancı-kaybı, soğutma-ısıtma enerjisi gibi konularda bilimsel sonuçlar ortaya koydu. Diğeri holistik bir yaklaşımla cephe sistemi tasarımı konusunda altı yıldır çalışıyor. Yani bir tarafta bilim- sel düzeyde, dünya çapında önemli çalışmalar yürütülürken diğer tarafta en basitinden duvar sistemlerine ısı yalı- tımı yapılmayan milyonlarca binayla karşılaşmak insanı üzüyor. Arada muazzam bir boşluk var...” Mimari ve yapısal tasarım beraber düşünülmeli “Cephe tasarlarken dikkate alına- cak birçok unsur var... Fakat öncelikle mimari ve yapısal tasarımı beraber düşünmek gerekiyor. Genelde cephe sistemlerinde mimari tasarımın üzerine çok çalışılır, konuşulur... Bunlar güzel, olması gerekir. Ama cephe sisteminin mimari tasarımı kadar yapısal tasarımı da konuşulmalı. Tabii ki cephe sistemi çevreyle uyumlu olmalı, kullanılan mal- zemeler sürdürülebilir olmalı, cephe binanın kimliğini ve karakterini ortaya koymalı... Fakat yapısal tasarımın da en az bunlar kadar önemli olduğunun bilinmesi gerekiyor. Cephe sisteminin, kullanıcının ısıl, işitsel, görsel, güvenlik gibi çeşitli konfor koşullarını karşıla- mak için dış ortamdaki etmenlere karşı bir davranış göstermesi gerekiyor. O davranışı gösterebilmesi için de belirli özelliklere sahip olması lazım. Bu özel- liklere sahip olması için de bileşenlerin tasarım, üretim, birleştirme, montaj ve testlerinin doğru olarak yapılması gerekiyor. Ayrıca, sürecin de doğru yürütülmesi şart. Yani sorumluluk tek bir kişi veya kurumda değil; bir zincir söz konusu. Bu zincirin halkalarından birisi de bizim dahil olduğumuz eğitim kurumları...” Cephe Tasarımı ve Teknolojisi Tezsiz Yüksek Lisans Programı “Cephe, bir binanın mimari kimli- ğini oluşturan önemli bir unsur. Ayrıca, dış çevre ile iç mekan arasında bir ara yüz oluşturarak enerji etkin ve sürdü- rülebilir bina tasarımında ve iç ortam kullanıcı konforunun sağlanmasında önemli bir rol oynayan bina kabuğu- nun önemli bir bileşeni. Diğer taraftan cephe, binanın teknik açıdan zorlu, karmaşık ve çok disiplinli bir alt sis- temi. Buna rağmen ülkemizde cephe