BAU Teknolojileri Dergisi 6. Sayı (Kasım-Aralık 2022)

19 BAU TEKNOLOJİLERİ • Kasım-Aralık / 2022 GÜNCEL “Küresel Ekonomide Gıda Arz Güvenliği Konusu Öne Çıkıyor” Türkiye OECD Daimi Temsilcisi Büyükelçi Prof. Dr. Kerem Alkin ise Türkiye İMSAD 50. Gündem Buluş- maları toplantısında da değindiği “2 Siyah Kuğu”nun etkilerinin devam ettiğini, Covid-19 pandemisi ve Rus- ya-Ukrayna Savaşı’nın ekonomi çev- releri tarafından, gerçekleşme olasılığı göreceli düşük olarak algılanan bir ‘risk’in bir anda gerçekleşmesi yani “siyah kuğu” olarak nitelendirildiğini hatırlattı. Bugünlerde OECD ve ulus- lararası çevrelerde gıda arz güvenliği- nin öne çıktığını, 2023 yılının önemli konularının başında tarım ve gıdada üretimmaliyetlerinin geleceğinin tar- tışılacağını, bu başlıklarda inşaat mal- zemesi sanayicilerine de önemli görev- ler düşeceğini belirtti. Prof. Dr. Kerem Alkin, “Tüm uluslararası kuruluşların çatısı altında süregelen küresel enerji ve gıda arz krizine yönelik değerlen- dirme ve toplantılar, modern tarihin en ağır küresel enerji ve gıda krizi ile karşı karşıya olduğumuzu teyit eden tespitlere sahne olmakta. İki küresel krizin birbiriyle bağlantısı üç temel başlığın bir araya geldiği bu “kriz üçgeni” ile “3C” olarak tanımlanıyor: İklim değişikliği (Climate), Kovid-19 Küresel Virüs Salgını (Covid), Rus- ya-Ukrayna Savaşı (Conflict). Kara- deniz Tahıl Koridoru İnisiyatifi’nin gıda krizine olumlu etkileri oldu. Tür- kiye olarak katıldığımız toplantılarda bu oluşum için tebrik alıyoruz” dedi. Avrupa’da enerji arz güvenliği açısından bazı adımların atılması yönünde çağrılar yükseldiğini dile getiren Prof. Dr. Kerem Alkin, “Enerji verimliliğini artırmak için yalıtım seferberliğinin başlatılması, ısı pompa- ları gibi enerji verimliliğini artıracak ürünlere önem verilmesi, ısınmanın tamamen elektrik enerjisi ile olması ve yenilenebilir enerji yatırımlarının hızlandırılması gibi çözümlere odak- lanılıyor. Bu adımlar için Türk inşaat malzemesi sanayisinin ürettiği malze- melere ihtiyaç olacak, burada önemli bir potansiyel bulunuyor” yorumunu yaptı. “Yılın İlk Yarısı Zor Geçecek” Türkiye İMSAD Ekonomi Danışmanı Dr. Can Fuat Gürlesel ise “İçinde bulunduğumuz dönemde küresel ekonomi, ‘İklim değişikliği ve yeşil dönüşüm’, ‘Salgın ve yeni normal’, ‘40 yılın en yüksek enflas- yonu’, ‘Avrupa’daki savaş ve jeopolitik kırılma’, ‘Enerji ve gıda krizine bağlı olarak yaşam maliyeti krizi’ ve ‘20 yıl sonra parasal sıkılaşma ve reses- yon endişesi’ başlıklarının hepsinin birden yönetilmesini kapsıyor. Dünya ekonomisinin 2023 gündemini yük- sek enflasyon ile mücadele, sıkı para politikaları, resesyon/durgunluk/ yavaşlama beklentileri, enerji ve gıda krizi olasılıkları oluşturacak” dedi. Enflasyonda kalıcı düşüş sağlanın- caya kadar merkez bankalarının faiz artırmaya devam edeceklerini söyle- yen Dr. Can Fuat Gürlesel, “Merkez bankalarının 2023’te de enflasyonla mücadelede daha katı olmaya devam edeceklerini görüyoruz. 2. çeyrekte enflasyonda kalıcı düşüş sağlanırsa yılın geri kalan ikinci yarısı daha iyi geçecektir. 2024’te de faiz indirimleri başlayabilir. Enerji ve gıda tarafları belirli düzeyde yönetiliyor, burada fiyat şokları yaşanmazsa mart ayın- dan sonra kalıcı düşüşün başlayacağı beklentisi var. Yılın ilk çeyreği oldukça sıkıntılı geçecek. Faiz artışları sürecek ve sıkılaştırma zirveye çıkacak. Nisan- dan itibaren rahatlama başlayacaktır” değerlendirmesini yaptı. Dr. Can Fuat Gürlesel, inşaat mal- zemesi siparişlerinin yeni yılın ilk çey- reğinde düşük, 2. çeyrekte durağan, 3. çeyrekte sınırlı artış ve son çeyrekte de artış rotası izleyeceğini, ilk 6 ayda iç pazar talebi ile ilerleneceğini, sonraki aylarda küresel ekonomideki iyileşme- nin ihracat siparişlerine yansıyacağını belirtti. Avrupa’da beklenen enerji tasarrufu uygulamalarının Türkiye’ye talep yaratacağını söyleyen Dr. Can Fuat Gürlesel, kışın sert geçmesi duru- munda enerji fiyatlarının yükselme olasılığına da dikkat çekti. Türkiye’de seçim ekonomisinin etkilerinin görüldüğünü belirten Dr. Can Fuat Gürlesel, “Asgari ücretin 8 bin 500 TL olmasını, diğer ücretlerde de yüzde 35-50 oranlarında artış bek- liyoruz. Ücret artışlarının tetikleyeceği fiyat artışları ve yeni yüksek maliyet- lerle birlikte yüksek enflasyonla seçime gireceğiz. Haziran’da TÜFE yüzde 50-55 civarı bekleniyor. Türkiye’den portföy çıkışı devam ediyor. Öte yan- dan geleneksel olmayan kanallardan döviz girişi yaşıyoruz. Kur Korumalı Mevduat hesaplarında da çözülme başladığını izliyoruz. Seçim öncesi TL’ye geçiliyor gibi görünüyor. Eko- nomi çevrelerinde seçime kadar bir politika değişikliği beklentisi yok. Seçim sonrasında ise işler biraz daha karışacak. Geleneksel olmayan finans- mandan sağlıklı finansmana dönmek, risk primini düşürmek için bir prog- ram gerekiyor. 50-60 milyar dolarlık sağlıklı bir finansman olmadan Tür- kiye’nin risk priminin düşmesi beklen- miyor. Dolarda da ekonomi yöneti- minin kontrol senaryosunda Haziran 2023’te 19 TL, kontrol senaryosuna rağmen başka etkenlerle Haziran 2023’te 20 TL, kriz senaryosunda ise ilk çeyrekte 25 TL olarak 3 tahmin bulunuyor” şeklinde konuştu. Dr. Can Fuat Gürlesel, bütçe yap- maya çalışan şirketlere de belirsizlik- ler nedeniyle yıllık bütçe yerine 3+3 ay şeklinde 6 aylık bütçe ya da erken seçim kararı olursa 4 aylık bütçe yapıl- ması önerisini paylaştı.