Çatı Elemanlarında Yangına Direnç Sınıflandırması

TEKNÄ°K MAKALE 10. Sayı (Eylül Ekim 2007)

Hepimizin artık aşina olduğu üzere, 89/106/AT Yapı Malzemeleri Yönetmeliği kapsamındaki harmonize EN standartları, her yapı malzemesinin Yangına Karşı Tepki Sınıflandırmasını, yani EUROCLASS uygulamasını öngörür.
Bu sınıflandırma, Sistem 4 belgelendirme yöntemiyle CE markalanabilir ve tepki sınıfı A1 olan ürün gruplarında "üretici deklarasyonu" ile yapılırken, Sistem 3, Sistem 2+, Sistem 1 ve Sistem 1+ belgelendirme yöntemlerinin uygulanacağı ürün gruplarında ise, AB Onaylanmış Kuruluşlarının yetkilendirme hanesine yazılmıştır. Çatı kaplama ürünleri ve çatı yalıtım ürünleri de bu grup altında değerlendirilir. Ancak bir bütün olarak çatı ele alındığında, sadece yangına karşı tepki sınıflandırması yeterli olmayacaktır; çatı, yönetmeliğin açıklayıcı dokümanlarında(1) "yangın ayırıcı fonksiyona sahip olan yük taşıyıcı eleman" olarak belirlenen ve dolayısıyla yangına direnç özelliklerinin de bilinmesini gerektiren bir yapısal öğedir.

Yine yönetmeliğin 2 no’lu açıklayıcı dokümanında, çatılarda yangına maruz kalma, iki temel senaryo ile tanımlanmaktadır;

a. İç yangına maruz kalma:

Bu senaryo için göz önüne alınacak çatı performans kriterleri şöyle belirlenmiştir;

- Çatının çökmesi,

- Çatıdan yangının girişi ve çatı kaplaması yüzeyinin tutuşması,

- Çatının altında ve içinde yangının yayılması,

- Tutuşma kaynağından uzaktaki alanlarda yer alan alev damlaları / parçaları.

b. Dış yangına maruz kalma:

Çatı kaplamalarının (Yalıtım tabakaları, buhar bariyerleri, alt tabakalar vb. dahil olmak üzere) ve çatı ışıklıklarının yangın performansının tespiti için aşağıdaki özelliklere sahip testler gerekli olacaktır;

-Simule edilmiş uçucu parçacıkların çatı üzerindeki etkilerinin belirlenmesi (Rüzgar olmadan)

- Yanan bir parçadan dolayı yanan çatı kaplaması ve çatı ışıklığı üzerindeki rüzgar etkilerinin belirlenmesi (Işık saçılması ile).

Performans kriterleri aşağıdaki konularda sınırlamalar içerecektir:

-Çatı içerisinden veya çatı ışıklığından binaya yangının nüfuz etmesi,

- Yangının çatı kaplamasının dış yüzeyi üzerine veya kompozisyonu içerisine yayılması,

- Alev damlalarının / parçalarının üretilmesi.

Çatı elemanlarının yangın davranışının sınıflandırılması, EN 13501 serisinin 5. standardı olan "Çatıda dış yangın test sonuçlarından elde edilen verilerin kullanılması ile sınıflandırma" (Part 5: Classification using data from external fire exposure to roof tests) standardı ile EUROCLASS sistemine başlanmıştır. Uygulanabilir test metotlarını ise iki ayrı standart başlığı altında görmekteyiz;

1.EN 1365-2 Yangına Dayanıklılık Deneyleri-Yük Taşıyıcı Elemanlar-Bölüm 2: Döşemeler ve Çatılar, ve

2.ENV 1187/A1 Dış yangına maruz çatılar - Deney metotları.

Bu test uygulamaları sonucunda çatı elemanlarının yangın direncinin karakterize edilmesi için kullanılan temel kriterler şöyle olacaktır (dakika cinsinden ifade edilmek üzere):

- Yük taşıma kapasitesi (kısa gösteriş; R),

- Bütünlük (kısa gösteriş; E),

- Yalıtım (kısa gösteriş; I),

Çatı elemanlarının yangına dayanıklılık sınıfları ise söyle ifade edilecektir:

a. Yük taşıyıcı elemanlar için:

REI süresi: Tüm kriterlerin (Yük taşıma kapasitesi, bütünlük ve yalıtım) karşılandığı minimum süre

RE süresi: İki kriterin, yük taşıma kapasitesinin ve bütünlüğün karşılandığı minimum süre

R süresi: Yük taşıma kapasitesinin karşılandığı minimum süre

b. Yük taşıyıcı olmayan elemanlar için:

EI süresi: Bütünlük ve yalıtım kriterlerinin karşılandığı minimum süre

E süresi: Bütünlük kriterinin karşılandığı minimum süre

Performans süresi aşağıdaki rakamlardan biri cinsinden ifade edilir: 15, 20, 30, 45, 60, 90, 120, 180, 240, 360.

Örneğin, 170 dakika yük taşıma kapasitesine, 95 dakika bütünlüğe ve 58 dakika termal yalıtıma sahip olan bir yük taşıyıcı çatı elemanı R 120 / RE 90 / REI 45 olarak; veya 58 dakika yük taşıma kapasitesine ve 32 dakika bütünlüğe sahip olan bir çatı elemanı da R45 / RE 30 olarak sınıflandırılır.

İlker İBİK

ERA Yönetim Test ve Belgelendirme Hizmetleri Ltd. Şti.
 

---

R E K L A M