CE işareti, ürünün Avrupa Birliği ülkelerinde yasal olarak ticari dolaşımına izin veren bir pasaporttur. Bu cümle, CE ile ilgili hemen hemen her yazıda karşımıza çıkan CE tanımıdır.

Belge yoğunluğunun yaşandığı günümüzde üreticilerin aklına gelecek ilk soru, "Neden CE?" olacaktır.

Ticari sınırların ve engellerin kaldırılmaya çalışıldığı dünyamızda Avrupa Birliği de kendi üyeleri arasındaki ticari faaliyetlerini kolaylaştırmak ve dolayısıyla ticareti hacimsel olarak artırmak amacıyla belirli kontrol aşamalarından geçmiş ürünlere uygunluk etiketlemesi yaparak sınırlarını bu ürünler için seçici-geçirgen hale getirmiştir. CE barındırmayan bir yapı malzemesinin Avrupa Birliği piyasasında yer alması mümkün değildir. Dolayısıyla bu pazarda yer almak, ürününü sunmak isteyen her üretici bu koşullara adapte olmak zorunda kalacaktır.

CE konusunda diğer sektörlerde olduğu gibi doğal taş sektöründe de yeterli bilgi olmadığı görülmektedir. Yukarıda belirtilen, "piyasada yer alma" genel gerekçesi dikkate alınırsa özellikle dış pazarda yer alan, almak isteyen her doğal taş üreticisinin, kendisinden şimdiye kadar talep edilmemiş olsa dahi, CE hakkında bilgi sahibi olması gerekmektedir. İlk olarak şu bilinmelidir ki; CE ürünün kaliteli olduğunu bildiren bir belge değil, ürünün kullanım amacına uygun performans karakteristiklerini gösteren bir işaretlemedir.

Diğer birçok yapı elemanının aksine doğal taşlar, aynı ocaktan temin edilmiş olsalar bile mekanik dayanımları açısından farklılık gösterirler. Zorlu dayanım şartlarına maruz kalmayan taşlar için her ne kadar dayanım kriteri yerine renk ve doku özellikleri ön planda tutulsa da üreticiler kadar tüketici konumundaki mimar ve dekoratörler de tasarım aşamasında doğal taşların mekanik özelliklerine ve proje ile uyumlarına da dikkat etmelidir.

CE işareti ile birlikte doğal taşlarda üretici tarafından beyan edilen ilgili testlerde elde edilen dayanım değerleri görülebilmektedir. Test metotları, Avrupa Normu (European Norm-EN) olup tüm Avrupa?da kabul edilmiş metotlardır. Uygulanacak testler her durum için geçerli standard bir dizi test olmayıp, ürünün son kullanım amacına göre uygulamada maruz kalınacak şartları temsil eden testlerdir. CE işaretlemesi ile ürünün kullanım amacı için gerekli şartları sağladığı beyan edilmiş olmaktadır.

Avrupa Birliğindeki bu işaretlemenin şartları nasıl belirleniyor?

Yapı Malzemeleri Direktifi (89 / 106 / EC) Avrupa Birliği içersinde dolaşımda olan yapı malzemeleri ile ilgili şartları belirten talimatlardandır. Bu talimata giren yapı ürünlerinden kaya ürünleri için 4 adet Teknik Komite (TC) ilgili standartları hazırlamaktadır:

CEN/TC 125: Kagir Yapılar

CEN/TC 128: Bindirmeli Çatı Örtüsü Ve Duvar Kaplaması Ürünleri

CEN/TC 178: Asfalt ve Kaldırım Taşı

CEN/TC 246: DoÄŸal TaÅŸlar

CEN/TC 246 Doğal Taşlar Teknik Komitesi altında 3 adet Çalışma Grubu (WG-Working Group) bulunmaktadır. Bu grupların çalışma alanları aşağıdaki gibidir:

WG1: Terminoloji ve Sınıflandırma

WG2: Test Metotları

WG3: Ãœrün Spesifikasyonları 

Avrupa Normu (EN) standartları bu komitelerin çalışmaları sonucunda hazırlanmaktadır. Farklı son kullanım alanına sahip taşların değerlendirilmesinde komitelerin ayrı ayrı çalışması, CE işaretlemesi konusunda bazı zorluklara sebep olmaktadır. Aynı doğaltaşın kullanım yeri değiştikçe, ilgili olduğu standard değişeceğinden kullanım yerine göre yapılacak CE beyanlarının da değişmesi ve buna göre işaretlemenin yapılması (aşınma direnci, döşeme son kullanımı için çok önemli iken plaka kaplamalar için gerekli değildir) örnek olarak verilebilir.

Tablo 1 Test Metotları

Sektöre Düşen Görevler

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından Temmuz 2008 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan YİG/2008-02 numaraları Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (89/106/EEC) Kapsamında Uygulanacak Teknik Şartnamelerin Yayımlanması Hakkında Tebliğ'in EK-1 listesinde CE işareti iliştirilmesi zorunlu olan ürünler, ürünün tabi olduğu standartlar ile ürüne ait CE işaretlemesinin mecbur olacağı tarih (Eş Varlık Dönemi Bitiş Tarihi) yer almaktadır.

Buna göre doğal taş sektörünün kendisini bir an önce bu işaretlemeye adapte etmesi, bunun için gerekli olan fabrika imalat kontrol sistemini kurması ve bu sistemin kurulması ve işletilmesi sırasında yer alacak ilgili personeli eğitmesi veya buna yönelik istihdamda bulunması gerekmektedir. Sektöre eleman yetiştiren meslek okullarının ve üniversitelerin bu konuda gerekli dersler açmasının yanı sıra sanayi ve ticaret odalarının da bu konuda aktif rol alması sektöre avantaj sağlayacak bir dinamizm katacaktır.

Ek-1:YAPI MALZEMELERİ YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA UYGULANACAK UYUMLAŞTIRILMIŞ STANDARTLAR

Metehan Çalış / TSE Yapı Malzemeleri Laboratuvarı - Ä°nÅŸaat Yük. Müh. ve Çevre Mühendisi