15 Kasım 2011 | ÇATIDER'DEN 35. Sayı (Kasım - Aralık 2011)

GeçtiÄŸimiz günlerde yine büyük bir toplumsal acı ile sarsıldık. Van’da yaÅŸanan deprem 600 kadar yurttaşımızı bizden aldı ve her zaman olduÄŸu gibi yine aynı ÅŸeyler yinelendi: “Aynı deprem Japonya’da olsaydı bir kiÅŸinin bile burnu kanamazdı”...
Peki bizde neden böyle oluyor? Bunun cevabını hepimiz biliyoruz; ancak bilmek yetmiyor. Uygulamaya koymamız gerekiyor.

Yağmur, kar, rüzgar, ultraviyole gibi dış etkilerden en çok etkilenen yapı bileşeni olan çatılar, depremlerde de yıkım ve hasarlanmaların nedeni olabilmektedir.

Çatılar toplam bina maliyetinin en fazla yüzde 5’ini oluşturmasına rağmen, binalardaki şikayetlerin yüzde 90’ı çatılardan kaynaklanmaktadır.

Bu da çatı yapımında projesiz uygulama veya hatalı projelendirme, yanlış malzeme seçimi ve imalat hatalarının çok büyük boyutlarda olduğunun önemli bir göstergesidir. Deprem sırasında çatı strüktüründe oluşan burkulma etkisi, hatalı imal edilmiş baca, kalkan duvarı ve parapetlerin yıkılmasına neden olur.

Çatılarda sıklıkla rastlanan hata, çatı strüktürünün yapıya bağlanmamasıdır. Bu hata, şiddetli rüzgarda çatıların uçmasına ve depremlerde çatıların kaymasına neden olmaktadır. Bir başka önemli hata, strüktür imalatında yapılan hatalardır. Dikmeler, sürekli yastıklar üzerine değil de parça halindeki yastıklar üzerine çivilenmekte ve kuşaklama, göğüsleme ve payanda gibi strüktürü güçlendirecek elemanlar ya hiç kullanılmamakta ya da çok az sayıda kullanılmaktadır. Bu tip çatı strüktürleri, depremin oluşturduğu burkulma etkisi altında kolaylıkla dağılmakta ve yıkılmaktadır.

Çatı aralarında oluşturulan bölümlerin duvarlarının altı boş döşeme üzerine oturması da döşemede aşırı bir yüklenmeye ve hasarlanmaya neden olmaktadır.

En büyük problemlerden biri de çatıların yanlış kullanılmasıdır. Statik hesaplarda dikkate alınmamasına rağmen birçok çatıya su deposu, su ısıtma sistemleri ve imbisat depoları konulmaktadır. Çatılara tonlarla ifade edilen bir statik yük veren bu elemanlar, deprem sırasında bağımsız olarak hareket etmekte ve yapıların ciddi şekilde hasarlanmalarına neden olmaktadır.

Yapılarımızın çatılarında deprem sonucunda oluşabilecek hasarları önlemek için yapmamız gerekenleri şu şekilde özetleyebiliriz.

• Kalkan duvarları ve parapetler mutlaka betonarme olarak inşa edilmelidir
• Bacalar tek baca tuğlası yerine etrafı desteklenerek inşa edilmelidir
• Çatı strüktürü, üzerinde kullanılacak çatı kaplama malzemesinin ağırlığı ve kar yükü dikkate alınarak projelendirilmeli ve kullanılacak kesitler standartlarda belirtilen kesitlerden az olmamalıdır
• Çatı strüktürü, betonarme döşemeye güvenli bir şekilde bağlanmalıdır
• Çatı strüktürünü oluşturan elemanlar birbirlerine güvenli bir şekilde bağlanmalıdır. Bunun için galvanizli sacdan imal edilmiş bağlantı elemanları kullanılabilir
• Çatı arasına yapılacak duvarlar mutlaka bir alt kattaki duvarlar üzerine gelecek şekilde projelendirilmeli ve uygulanmalıdır
• Çatıya ilave yük getirecek su deposu, kolektör vb. elemanlar statik hesaplarda dikkate alınmalı, sakıncası yoksa bodrum kata konulmaları sağlanmalıdır
• Çatı kaplama malzemeleri çatı strüktürü üzerine, üretici firmaların öngördüğü şekilde uygulanmalıdır

Bugüne kadar gerçekleşen depremler, hatalı yapılmış çatıların, bina strüktüründe önemli yapısal hasarlar oluşmasına, hatta binanın tamamen yıkılmasına neden olabileceğini göstermiştir. Bu nedenle çatılarımıza önem vermemiz ve çatılarımızı projelendirerek inşa edecek uygulamacıları tercih etmemiz gerekmektedir.
Doğru malzeme, doğru işçilik, sağlam, ekonomik ve güvenli çatılar için ÇATIDER etik anlayış yönergesine uyma taahhüdünde bulunan ÇATIDER üyeleri her zaman hizmetinizdedir. www.catider.org.tr web sitemizde etik anlayış yönergemizi görebilir ve üyelerimiz hakkında ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.

Türkiye’deki çatı sektörü, doğru uygulamalar için gereken teknik bilgi, modern malzemeler ve uygulama tecrübesine sahiptir.

ÇATIDER olarak, sektörümüzle ilgili her türlü probleminizi paylaşmaya hazırız ve bu konudaki her türlü öneri ve desteğinizi bekliyoruz.
Saygılarımla
 

---

R E K L A M