22 Temmuz 2014 | UYGULAMA 51. Sayı (Temmuz-AÄŸustos 2014)

Sıra dışı görünümü, projeye özel cephe tasarımı gerektiren DAP Burgu Kule’de bu form, kulenin her katta merkezi çekirdeğin etrafında 6’şar derece döndürülerek yükseltilmesiyle verilmiş. Dünyadaki uygulamalarda benzer formlar 2,5-3 derecelik açılarla veriliyor. Bu 6 derecelik dönme açısı dünyada kendi alanında bir rekor sayılabilir... Uygulamada ön plana çıkan diğer sıra dışı durum ise cephenin karmaşık helezonik burgu formunun sadece 45 gün içerisinde bitirilebilmiş olması... Bunun altında da Metal Yapı’nın bilgi birikimi ve tecrübesi yatıyor...
Ahmet Biler
Metal Yapı Holding A.Ş. Mühendislik Departmanı
İstanbul Teknik Üniversitesi Enerji Enstitüsü
ahmet.biler@metalyapi.com


Binalarda klasik formlu giydirme cam cephe kullanımı 1980’lerden sonra sıradanlaşmaya başladı. Bununla birlikte artık mimarların gerek bina tasarımlarındaki, gerekse binaların cam cephelerindeki tercihleri, dışarıdan bakıldığında ilgi çeken, diğerlerinden ayırt edilen yapılar yönünde oluyor. Teknoloji ve yapım tekniklerindeki gelişmeler, önceden sadece hayal edilebilen yapıların inşa edilebilmesini mümkün hale getirdi. Türkiye’de de özellikle İstanbul’da bu tür örnekler Büyükdere aksında ve Maslak’ta mevcut.


Son dönemde kent merkezlerine talebin artmasıyla arsa fiyatları oldukça yükseldi ve oluşan rant ortamında gerek artan talebi karşılamak, gerekse katma değeri artırmak amacıyla kent merkezlerinde yüksek yapılar inşa edilmeye başlandı. Öte yandan kente yeni merkezler kazandırma arayışları da devam ediyor.


DAP Burgu Kule ise sıra dışı formuyla ilgi çekmesinin yanında Maltepe’de bölgesel bir simge olma iddiasını taşıyor. Dünyada benzer örnekler bulunsa da bina, Türkiye’de benzeri olmayan formuyla ilgi çekiyor. Ancak yapının çevresiyle kurduğu ilişki ve çevre binalarla arasındaki ölçek sorunu, projenin ön plana çıkmasını az da olsa engelliyor. 
Projeye kimliğini kazandıran en önemli detay, kendine özgü mimari formu. Dünyadaki benzer uygulamalarda benzer formlar, her katta merkezi çekirdeğin etrafında 2,5 - 3 derecelik açılarla döndürülerek veriliyor. DAP Burgu Kule’de binaya özgü burgu formu ise kulenin her katta merkezi çekirdeğin etrafında 6’şar derece döndürülerek yükseltilmesiyle verilmiş. 6 derecelik dönme açısı dünyada kendi alanında bir rekor sayılabilir. Mimarinin sıra dışı tasarımı, projeye özel cephe tasarımını (custom design) gerektirmiş ve bu alanda uzman, deneyimli bir cephe firmasıyla işbirliği yapma zorunluluğunu doğurmuş. 





Projeye Özgü Cephe Tasarımı
Cephe sistem çözümlemesinde irdelenmesi gereken ilk kriter, “cephe formu...” Genel olarak, silindirik, prizmatik veya küresel formlar dikdörtgen kesimli ya da trapezoidal kesimli camlar ile geçilebiliyor. Ancak, sistem serbest form (amorf) ise üçgen kesimli camların seçilmesi cephe formunun çözülmesini kolaylaştırıyor ve daha kavisli geçişler ile daha estetik bir görüntü oluşmasını sağlıyor. Ayrıca, cepheye burgu formunun verilmesi ve cephenin deprem hareketlerinden etkilenmemesinin sağlanması, cephe sistemi olarak panel cephe sisteminin (Unitized Panel System) tercih edilmesiyle mümkün olmuş.
Metal Yapı tarafından bu binaya özgü olarak tasarlanmış olan panel sistemde her bir panel, iki adet üçgen formlu camdan oluşacak şekilde imal edilmiş. Sekiz köşeden oluşan her bir kat, her iki kenar için oluşturulmuş on beş panellik dört modülden oluşturulmuş. Bu sistem, her katta tekrar ettirilerek yapıya burgu formunun verilmesi sağlanmış. Tüm paneller fabrika ortamında üretilerek, olası hatalar minimize edilmiş ve aynı zamanda montaj maliyeti ciddi anlamda düşürülmüş.


Cam Seçimi
Türkiye’de mevsimsel senaryolar enerji verimliliği açısından düşünüldüğünde yaz döneminde oluşan soğutma yükleri, kış döneminde oluşan ısıtma yüklerinden genellikle daha yüksek çıkıyor. Yıllık bazda günlük elektrik kullanım miktarlarının ağustos ayında en yüksek değerlere ulaşması, bunun en önemli kanıtı. Bu projede, bölgesel iklim şartları ile uyumluluk göz önünde bulundurularak ışık geçirimliliği yüksek, ısıl geçirimi düşük camlar seçilmiş. 
Seçilen camların ışık geçirim değeri (Light Transmission) yüzde 49, solar faktör değeri g=27(Solar Heat Gain Coefficient), U değeri 1,3 W/m2K. Panel çerçeve profillerinin U değerleri ise 1,7 W/m2K civarında. Bu değerler, prestijli pek çok projeye göre oldukça iyi değerler. Bu sayede, yapının soğutma yükü düşürülmüş ve enerji verimliliği yüksek bir tasarım amaçlanmış.
 



Simülasyon ve Testler
Projeye özgü cephe tasarımı, en güncel yapı fiziği simülasyon programlarıyla modellenmiş, proje detayları bilgisayar ortamında yoğuşma, ısı transfer, taşıma kapasitesi, deprem dayanımı açılarından tetkik edilmiş. Tüm modellemeler, ilgili standartlardaki minimum şartları sağlamış. Teorik hesapları desteklemek amacıyla Metal Yapı’nın çözüm ortağı olan cephe test firması FTI (Fasad Teknoloji Merkezi), projenin cephe sistemini Çatalca’daki laboratuvarında test etmiş. 
Testler, FTI’nın de üyesi bulunduğu CWCT (Centre for Window and Cladding Technology) test metodolojisi kullanılarak aşağıdaki sıralamaya göre gerçekleştirilmiş:
- Tüm hava geçirgenlik testleri, 600 Pa pozitif ve negatif basınçlarda yapılmış ve her iki yönde de elde edilen sonuçlar, cephenin EN 12152 standardına göre toplam derz uzunluğu bakımından A4 sınıfına girmesini sağlamış.
- Statik su sızdırmazlık testleri, 600 Pa pozitif basınçta cephe dış yüzeyine sürekli su püskürtülerek uygulanmış; herhangi bir su sızıntısı gerçekleşmediğinden, cephe EN 12154 standardına göre R 7 sınıfına girmiş.
- Dinamik basınçlı su sızdırmazlık testinde, cephe dış yüzeyine su püskürtülürken, dinamik basınçlı bir fan vasıtasıyla 22 m/s hızında rüzgara maruz bırakılmış ve aynı anda cephe iç yüzeyi, dinamik rüzgar etkisi ile aynı yönde olacak şekilde 250 Pa-750 Pa aralığında negatif basınç etkisine maruz bırakılmış ve cephenin hiçbir şekilde su sızdırmadığı görülmüş.
- Dizayn rüzgar yükü testinde, pozitif ve negatif yönlü 2000 Pa basınç altında cephe taşıyıcı elemanları üzerinde oluşan en yüksek sehim değeri 3,5 milimetre olarak ölçülmüş. Bu değer, 3 metrenin üzerinde kat yüksekliğine sahip panel sistemde, EN 13116 standardı doğrultusunda öngörülen en yüksek sehim değeri olan 15 milimetrenin çok altında.
- Statik sismik testte, cephe yatay orta aksı, kat yüksekliğinin yaklaşık yüzde 1’ine karşılık gelecek şekilde 30 milimetre sağa ve 30 milimetre sola hareket ettirilmiş, test sonrasında cephede herhangi bir hasar oluşmadığı gözlenmiş. Ayrıca, sismik testin öncesi ve sonrasında yapılan hava ve su testlerinde cephenin performansında herhangi bir değişim olmadığı gözlenmiş.
- Artırılmış rüzgar yükü testinde, cephe, dizayn yükünün 1,5 katı olan 3000 Pa’lık pozitif ve negatif basınç etkilerine maruz bırakılmış ve hiçbir şekilde hasar oluşmamış.
Tüm testlerin başarıyla tamamlanmış ve cephenin belirtilen standartlara göre yüksek uygunluk sınıfına girmiş olması, tasarıma ait teorik hesapların deneysel yöntemlerle desteklenmiş olduğunu gösteriyor ve sistemin çözümlemesindeki mühendislik başarısını ortaya koyuyor.  
Bu sayede DAP Burgu Kule için hazırlanan özel tasarım panel cephenin sahada uygulanabilirliği konusunda teknik herhangi bir şüphe kalmamış.



Çerçeve detayları / Isı transfer analizinden bir kesit


Uygulama ve Teknik Zorluklar
Metal Yapı, cephe aplikasyonunu nokta gridlemesi üzerine kurmuş. Son teknoloji boyutsal optik ölçüm ve seviye kontrol çalışması ile inşaat teknolojisi içerisinde 60 metre yüksekliğindeki bina için son derece küçük kabul edilebilecek ± 2 milimetre tolerans (hata payı) ile cephe montaj aşamaları gerçekleştirilmiş. 
Binaya helezonik burgu formu verilebilmesi için modüllerin bir kısmı içe, bir kısmı dışa eğimli olacak şekilde dizayn edilmiş. Bu sebeple modüllere iç bükey ve dış bükey olarak 78°ye kadar eğim verilmiş. Bu durum, iç ortam-dış ortam arası basınç farkı sebebiyle oluşan vakum etkisine ilaveten gravitasyon etkisiyle de su sızma riskini yaratıyor. Basınç farkı, yer çekimi, rüzgar, kapiler etki gibi zorlu dış ortam etkilerine rağmen, yapılan hesaplar ve uygulanan Metal Yapı tasarımı özel sistem sayesinde cepheye su sızma riski tamamen ortadan kaldırılmış.
Uygulamada ön plana çıkan diğer sıra dışı durum ise cephenin karmaşık helezonik burgu formunun sadece 45 gün içerisinde bitirilmiş olması. Yani,  montaj süresi sıradan klasik düz cephe montaj süresine göre oldukça kısa bir süre içerisinde gerçekleşmiş. Panel cephe sistem detaylarının (Unitized Panel System) bu kadar kusursuz yapılabilmiş ve bu kadar kısa sürede bitirilebilmiş olmasının ardında Metal Yapı’nın sektördeki 45 senelik bilgi birikimi ve tecrübesi yatıyor.

 

---

R E K L A M