Sifonik Sistemde Karşılaştırma: Ekonomik Öngörü

22 Temmuz 2014 | TEKNÄ°K MAKALE 51. Sayı (Temmuz-AÄŸustos 2014)

Rainer Pieper Teknik Müdür Sita Bauelemente GmbH, Rheda-Wiedenbrück info@sita-bauelemente.de
Geleceğe yönelik planlama, sadece bir sifonik drenaj sisteminin maliyetlerini değil, ayrıca bir binanın alım ve inşaat maliyetlerini de azaltır. İki planlama türünün karşılaştırması bunu göstermektedir. 
Yeni inşaatlarda ekonomiklik konusu bugün öncelik listesinin en başında geliyor. Çoğumuzun beklemediği kayda değer bir maliyet minimizasyon yaklaşımı, yağmur drenaj sisteminin planlanmasında yer almalıdır. Yağmur drenajı genellikle en son akla gelir. Ancak ilginçtir ki, bina planlamasında maliyetle ilgili noktalarda bu konu çatı drenajı konusu ile paralel olarak yapılmalıdır. 
Arsa koşullarına bağlı olarak binanın konumlandırılmasını düşünmek ve yağmur suyu drenaj sistemini buna göre uyarlamak mantıklıdır. Çoğu kez arsaya genel kanalizasyon hattından sadece küçük bir “dirsek” veya “çatal” gerekir. Maliyetle ilgili noktalarda bu geleceğe dönük işlem kendini defalarca amorti ediyor. Binanın tam ortasına yerleştirilmiş bir ana hatta, yağmur suyu drenajı için daha küçük boru çaplarıyla çalışılabilir. Bu sadece çalışmayı kolaylaştırmaz, aksine çatıya binecek yükü de azaltır. Bu yaklaşıma göre çatının toplam statiği yeni kabul edilir ve şartlara göre optimize edilebilir. 
Akışın etkisi
Bir sifonik drenaj sisteminin akış davranışının her hesaplanmasında su akımının potansiyel enerjisi dikkate alınmalıdır. Çatıdan kanala kadarki yol üzerinde bu enerji hareket ve sürtünme enerjisine dönüşür. Eksi basınç drenajda enerjiden değil, basınçtan bahsedilir. Potansiyel enerji veya durma enerjisinden oluşan bu basınca, basınç kayıplarını sağlamak için tip sürtünmesi ve bireysel dirençler karşı koyar. İlk planlama aşamasında her akış yolunda mevcut basınç ve tüp sürtünmesi ve bireysel dayanım sayesinde basınç kaybı farkı maksimum +- 100 mbar olmalıdır. Basınç kayıpları hem uzun hem de kısa akış yollarında daima neredeyse aynı olmalıdır.
Suyun akış mesafesi ne kadar uzunsa, aynı nominal genişlikte basınç kaybı da o kadar çok olur. Bu gerekli şartları koruyabilmek için uzun mesafelerde kural olarak daha büyük boru çaplarla planlanmalıdır; tabii ki bu durum hiç istenmez. İdeal durumda sistem, etkili drenajı küçük çaplı hatla yapabilen kısa akış yolları ile çalışır. Kısa hatlara ulaşmak daima ön planda olmalıdır. Farklı hat çözümlerinin karşılatırılması açıklık getirmektedir. 
L veya T hattı
Sifonik bir drenaj sisteminin planlanmasında genel olarak daha fazla imkan vardır. L adı verilen hat çözümü, burada T hat çözümü ile kıyaslanması gereken bir olasılıktır. 
L bağlantıda akış yolunun mesafesi, T bağlantıdan mecburen daha uzundur. Hat ne kadar uzunsa, basınç kaybı o kadar çok olur. Fiziksel şartların korunması için burada metre başına düşük hat sürtünme basınç eğilimine sahip olan nominal değerler seçilmelidir. Akış yolunun ayarlanması L bağlantıda çok büyük bir nominal genişlik eğilimine bağlıdır. En uzun akış yolu çok büyük boyutlandırılırken, kısa akış yolunun bireysel bağlantı hattı çok küçük nominal genişliklerde uygulanabilir. 
Bir T bağlantı kısa akış yolları sağlar. Drenaj tekniği, akımla ilgili uygulamalarda ideal bir çözüm olarak geçerlidir. Aynı basınç daha kısa hatlarda da bulunduğu için daha büyük hat sürtünme basınç eğilimlerine sahip boru çapları ile çalışılabilir; yani küçük boru çapları buna uygun olarak geçerlidir. Bir T bağlantılı çözümün ekonomik etkileşiminde sadece boruların daha küçük çapları sayılmaz, aksine örneğin daha küçük soketler ve boru kelepçeleri gibi daha düşük maliyetleri sayesinde tasarrufludur. Düşük ağırlığı sayesinde drenaj sistem daha kolay ve daha hızlı monte edilebilir.

Gerçek tasarruflar
Bu bilgileri pratikte uygulamanın ne kadar tasarruf kazandıracağı aşağıdaki maliyet örneğinde gösterilmektedir.
Hesaplama verisi olarak bir bina 4.200 m² çatı alanı kabul edildiğinde, sifonik drenaj sistemi sekiz çatı süzgeci ile planlanır. L bağlantı çözümde eğilim hattı binanın ön tarafına doğru akar. Akış yolu uzunluğu burada maksimum 61,50 metre ve minimum 9,30 metre olur. En uzun akış yolunun en kısa akış yoluna oranı 6,6’dır.
T kademeli çözümde eğilim hattı uzun kenarının ortasında yer alır ve hattı böler.
Burada en uzun akış yolu 32,80 metre uzunluğundayken, en kısa akış yolu 10,40 metredir. En uzun akış yolunun en kısa akış yoluna oranı 3,2’dir. Genel kural şudur: Oran 1’e ne kadar yakınsa, akış ve maliyet açısından o kadar uygun olan sifonik sistem uygulanır. Bu durumda maliyet tasarrufu yüzde 25 olarak elde edilir. Veya başka bir deyişle: Sadece akıllı planlama ile drenaj sisteminin maliyeti dörtte birine düşürülebilir. 

Sonuç: Önce sorulması gerekenler
Ekonomik olarak tasarım, temel değerlendirmeyle başlar. İnşaatçılara geçerli çözümü sunmak için mimarlar ve planlamacılar en başta aşağıdaki soruları sormalıdırlar: 
Yağmur suyu rögar noktaları nerededir? 
Yeraltı hatlar nasıl tasarlanabilir? 
Bina ideal olarak arsada nasıl yerleştirilebilir? 
Ön planlama aşamasında sifonik sistem planlayıcısıyla sifonik drenaj için işbirliği yapmak gerekir. Bu uzmanlar deneyim ve imkanlarla sistem ve maliyet karşılaştırmalarını oluştururlar. CAD çizimleriyle görüntüleme, ideal planlamayı gözle görünür hale getirir ve karar-uygulama açısından rahatlık sağlar.
 

---

R E K L A M