IBC Solar Türkiye CEO’su Hakan Daltaban ile Türkiye’deki güneÅŸ enerjisi pazarını ve IBC Solar Türkiye’nin faaliyetlerini konuÅŸtuk. Türkiye’nin en büyük ithalat kalemlerinden birinin enerji olduÄŸunu hatırlatan Daltaban; “Yenilenebilir enerji yatırımları milli projelerdir. Åžu an çatıya takılan her bir panel bizim Ä°ran’dan ya da Rusya’dan daha az doÄŸalgaz almamızı saÄŸlıyor” diyerek, çatılara yapılacak güneÅŸ enerjisi yatırımları için bürokrasinin azaltılması gerektiÄŸini vurguluyor...

ÇATI VE CEPHE: IBC Solar Türkiye hakkında kısaca bilgi verebilir misiniz?

HAKAN DALTABAN: IBC Solar bir Alman firması. Her ne kadar Türkiye’de yeni regüle edilen bir pazar olsa da, Avrupa’da güneÅŸ enerjisi pazarı kırk seneyi aÅŸkın bir süredir bulunuyor. IBC Solar ise bu sektörde 36 yıldır faaliyetlerini sürdürüyor. Yapmış olduÄŸu organizasyonlarla dünya genelinde en fazla referansa sahip firmalardan bir tanesi konumunda. Dünya genelinde yaklaşık olarak 55 ülkede, 3.5 GW’ın üzerinde 200 bin adetten fazla projeye referans olan bir organizasyon. 2014 yılı sonrasında Türkiye’de de faaliyet göstermeye baÅŸladı. Yaklaşık yedi sene önce Türkiye’de ofis açarak, olmayan bir pazara giriÅŸ yapmış durumdaydı. 2015 yılının baÅŸlarında ÅŸirket bileÅŸmesi gerçekleÅŸti. BaÅŸka bir firma ile faaliyetlerimizi sürdürürken bu ÅŸirket birleÅŸmesinin ardından Türkiye’de operasyonun başına biz geçtik ve sadece geçen yıl içinde 100 MW’a yakın kurulumlarımız oldu.

ÇATI VE CEPHE: Türkiye’deki güneÅŸ enerjisi pazarını nasıl deÄŸerlendiriyorsunuz? Özellikle çatı pazarında mevzuat deÄŸiÅŸiklikleri gerçekleÅŸti; bu deÄŸiÅŸiklikler size göre yeterli mi?

HAKAN DALTABAN: Enerji her ülkenin can damarı durumunda. Dünyadaki her ÅŸey enerji üzerine oluÅŸuyor. YaÅŸanan savaÅŸların büyük bölümünün enerji kaynaklı olduÄŸunu söyleyebiliriz. Türkiye maalesef fosil enerji kaynakları açısından çok verimli bir ülke deÄŸil. DoÄŸalgazımız yok, petrolümüz yok, çok kaliteli kömürümüz yok. HES’lerde ise artık limitlere dayandık. Türkiye’nin güneÅŸ ve rüzgar gibi yenilebilir enerji kaynakları ise oldukça verimli ve bu kaynaklara yönelik yeteri kadar alanımız da bulunuyor.

Almanya’da güneÅŸ enerjisinde yaklaşık 44 GW’ın üzerinde kurulu güç var. Almanya ortalama ışınımı 900 kwh/m²/yıl olan, yani Türkiye’nin neredeyse yarısı kadar güneÅŸ ışınımına sahip olan bir ülke. Almanya’da 44 GW’lık bir kurulu güç varken Türkiye’de bu yaklaşık 4.5 GW’lar seviyesinde. Bu alanda gidecek çok yolumuz bulunuyor. GüneÅŸ enerjisinin en güzel yanı sınırsız ve sıfır maliyetli bir kaynak oluÅŸu. Bu nedenle dünyada panellerin ve üretimlerin verimlilikleri arttıkça daha dar alanlarda sistem kuruldukça, maliyetler yatırım yapılabilir seviyelere geldikçe hem ülkelerin hem de yatırımcıların daha çok ilgisini çekmeye baÅŸlıyor.

Türkiye’de geçtiÄŸimiz senelerde yapılan yatırımların geri dönüÅŸleri yaklaşık 6 - 8 sene bandında gerçekleÅŸebiliyordu. Devletin bu konuda bir takım düzenlemeleri olmuÅŸtu, 13,3 dolar sentten satın alma taahhüdü vardı. Ama maalesef biraz yavaÅŸ ilerliyoruz, izin onay ve iÅŸin mevzuat kısmı yatırımcılara oldukça yük oluÅŸturuyor. Bu konularla ilgili sivil toplum kuruluÅŸları ve bürokratlarla yapılan çalışmalarla gerekli düzenlemeler konusunda ilerliyoruz ama biraz daha yola ihtiyacımız var.

Endüstriyel çatılarda ise yatırım yapılabilir seviyelerde. Ä°nsanlar kendi öz tüketimlerini karşılayabilecek yatırımları yapabiliyorlar ama 10 kW altı dediÄŸimiz bireysel pazar tarafında biraz mevzuatsal desteÄŸe ihtiyacımız var.

ÇATI VE CEPHE: Mevzuat açısından yeni düzenlemelerin yakın zamanda gerçekleÅŸeceÄŸini düÅŸünüyor musunuz? Yapılan düzenlemeler sektörün beklentilerini karşılıyor mu?

HAKAN DALTABAN: Gerekli düzenlemelerle sürecin daha kısaltılması, gerçekleÅŸmesi zorunlu olan bir süreç. Bu ÅŸekilde bir düzenleme olmaması durumunda küçük yatırımcıları bu kadar uzun bir prosesin içine sokamazsınız. Küçük yatırımcı elektrik ihtiyacını karşılamak için aylarca uÄŸraÅŸmaz, mevzuat kargaÅŸasının içerisine çok fazla girmez bu nedenle de yatırımı gerçekleÅŸtirmez. Bu konuyu birkaç boyutta ele almamız gerekiyor. Öncelikle konuÅŸtuÄŸumuz konu cari açık… Ülke olarak en büyük ithalat kalemlerimizden bir tanesi enerji. Åžu an çatıya takılan her bir panel bizim Ä°ran’dan ya da Rusya’dan daha az doÄŸalgaz almamızı saÄŸlıyor. Aslında yenilenebilir enerji yatırımları milli projelerdir. Bürokrasi bu konuyu düzeltme konusunda kararlı ve istekli ama Türkiye’de mevzuatlar açısında çok muhatap bulunuyor; Enerji Bakanlığı, EPDK, Belediyeler, dağıtım ÅŸirketleri gibi… Bir projede çok fazla bürokrasinin bir arada olması iÅŸin çözüm aÅŸamasını yavaÅŸlatabiliyor. Bu konu Avrupa’daki yapılan boyutlara gelmez ise Türkiye’de ufak çatı pazarından bahsedemeyiz. Bürokrasi de bu konuda neler yapılabileceÄŸiz çabası içerisinde.

ÇATI VE CEPHE: Size göre Türkiye güneÅŸ enerjisi alanında ne gibi yanlışlar yaptı? Önümüzdeki süreçte neler yapmamız gerekiyor?

HAKAN DALTABAN: Avrupa’da güneÅŸ yatırımlarının yaklaşık yüzde 75 ila 80’i çatılara yönelik gerçekleÅŸmiÅŸ durumda. Bunlar aslında öz tüketim projeleridir. Üretilen elektriÄŸi devlete satmak yerine kendi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik bir anlayış bulunuyor Avrupa’da. Biz bu sektöre biraz ters taraftan baÅŸladık. 1 MW ’a kadar lisanssız bir düzenleme çıkardık ve bu tanım da çok doÄŸru bir tanım deÄŸildi. Bu alanda biraz düzensiz bir ÅŸekilde ilerleme oldu. Hiç olamayacak sahalar çaÄŸrı mektubu aldı, bu alanlara yatırımlar yapılmaya çalışıldı. Öz tüketimden baÅŸlamış olsaydık çok daha verimli ve saÄŸlıklı olabilirdi. Türkiye güneÅŸ enerjisinde çok yeni bir pazar ve ÅŸunu söyleyebiliriz; bebeklik dönemi ve emekleme aÅŸamasındayız. Bunlar beklenen süreçlerdir ve yeni regüle olmuÅŸ iÅŸ alanlarında bu tür geliÅŸmeler yaÅŸanabilir. Bürokrasinin çabalarıyla süreçlerde giderek düzelme yaÅŸanıyor. 3-4 sene önce yaÅŸamış olduÄŸumuz sorunları ÅŸu an yaÅŸamıyoruz. Bölge dağıtım ÅŸirketlerinin özel bir yapıda olması, kendi gelir kaynaklarının darlığı, ticari sıkıntıları bu pazarda biraz engel olarak karşımızda görünüyor. Devletin bu tarafta da bir düzenleme yapıyor olması pazarın önünü açacaktır ve rahatlatacaktır.